istanbullite.com

NOSTALGIC WRITINGS BY AN ISTANBULITE © Since 2002

HOME ↓

ABOUT US/BIZ KIMIZ ?

E.Y.V 2019 AWARD CEREMONY

ISTANBUL&TURKEY TRAVEL

TIPS FOR TOURISTS 2022

ISTANBUL TRANSPORTATION

ISTANBUL 360 PANOROMIC

LIVE TURKISH TV AND MEDIA

TURKS AT UNION CEMETERY

NEWS FROM COLUMBUS,OHIO

NOSTALJIK TAACO.org

LEGAL NOTICE

CONTACT US/İLETIŞİM

ATATURK

ATATURK ALBUMU

A VISIT TO ANITKABIR 2015

1953 DE ANIT KABIR

BANDIRMA ILE SAMSUNA

ATATURK'E MECLISTE KOMPLO

ATATURK'UN BINMEDIGI UCAK

ATATUTURKUN 10.YIL NUTKU

ATATURK TBMM KONUSMASI

101 YILLIK BIR GAZETE

ATATURK'UN DEDE EVI

ATATURKUN EVI VE MEKTEBI

10 KASIM 1938

ATATURK'U ANLAMAK

STATUE OF ATATUTURK IN DC

ATATURK'UN IKI PORTRESI

SARAYBURNU ATA HEYKELI

ATATURK'UN KOLIBASI

ATATURK VE CINAR AGACI

ATATURK VE DIN

ATATURK'UN AKARETLER EVI

ATATURK MUZE KOSKU

ISTANBUL SUR-ICI

YEDI KULE ZINDANLARI

KAYBOLAN KIR TEPEBAG

SEHZADEBASI DIREKLERARASI

LALELI BABA

MIHRIMAH CAMILERI

CEVIZAGACI- GOTLAR SUTUNU

TEKFUR SARAYI

ISTANBULUN ALTI 1,2

ISTANBULUN ALTI 3,4

HALICTE BIR VAPUR GEZISI

SADRAZAM KOCAMUSTAFA PASA

SUMBUL EFENDI

MILION TASI

BALIK UZERINE LAKIRDI

BOSTANCIDAKI BEYAZ KOSK

GOKSU DERESI

SAHIL YOLUNDA SABAH

BIR TEPE, BIR KALE

CARPISAN KAYALAR

KANDILLIDE BIR GECE

ISTANBULLU OLMAK

RAMAZANDA ESKI ISTANBUL

KOCAMUSTAFAPASADAKI KOSK

AHMET SARACBASI EFENDI

SHOW ME BIG MONEY

ISTANBUL DERETEPE

HARBIYE NEZARETI

BEYAZIT KULESI

ARCADIUS'UN SUTUNU

6 MERMER 23 TILSIMLI TAS

SULEYMANIYEDE BIR GEZI

BAHARIYEDE SINEMALAR

PARGALI SARAYI VE MEZARI

ULUBATLI VE MIHRIMAHCAMII

TOPKAPI ANIT MEZARLARI

HALICTE BIR SEMT: FENER

YILDIZ KORUSU

HUNKAR'A GIDELIM

ABBAS AGA PARKI

HAYDARPASA KIRIM MEZARL.

HAYDARPASANIN OYKÜSU

DOGANCILAR PARKI

OSMANLI EFSANELERI

USKUDARLI GUZEL BALIKCI

BIZANS VE KURULUS MITLERI

BULGURLU HAMAMI

YAHYA EFENDI DERGAHI

ISTANBUL SEYYAHI

AT MEYDANI

KADIRGA'DA SOKAKLAR

KIRIK MINARE

EVLIYA CELEBI RUYASI

SEPETCILER KASRI

GALATADA GEZINTILER

KARAKOYDE YIKILAN CAMI

BIR SAMATYA GEZISI

FLORYA DENIZ KOSKU

SULTAN SELIM CAMII

5.TEPEDEN HALICE

PERA PALASIN GIZEMLERI

PERA PASTANELERI

MACKA SIRTLARI

MARMARAY VE TAKSIM

BEZMI ALEM VALIDE SULTAN

MECIDIYEKOY LIKOR FABRIK

ABDULHAMITIN YILDIZ CAMII

IHLAMUR KASIRLARI

KUCUKYALI VE SATYROS

KUZGUNCUK

KAVAK SARAYI VE SELIMIYE

SANCAKLAR CAMII

ISTANBUL EVVELZAMAN

EKATERINA AYAZMASI

YAVUZ ERSINAN CAMII

KUS KONMAZ CAMII

BAHARIYE ADALARI GEZISI

RIVA:BIR DERE,BIR KALE

TARIHI YARIMADA VE SURLAR

GALATA SURLARININ IZLERI

ADALET KULESI

SARAYBURNU'NDA GEZINTILER

GALATA SURLARI IZLERI 2

YILDIZ SARAYLARI

ISTANBUL PARKLARI

SAIRLER SOFASI

AKSAMCILAR VE MEYHANELER

1960 DA ISTANBUL TIPLERI

KAPALI CARSI KAPISINDAN

UC ESKI ISTANBULITE

BIRKAC ESKI SAMATYALI

OZLENEN ESKI ISTANBULMU?

LULU'YU ARAYIS

ISTANBUL KIYI KÖŞE

CAMDAKI KIZ KONAGI

KABATAS HADIKA TASI

BARBAROS'UN TURBESI

TOPHANEDEN GALATAPORT'A

KAMONDO MERDIVENLERI

ISTANBULUN KAYIP DERELERI

MODA KOYU

ISTANBUL'UN GAZHANELERI

MIMAR MONGERI YAPITLARI

TEKFUR SARAYI 2020

BEBEK VE NAZMI

ISTANBUL EMEKCI HEYKELERI

TARLABAŞI

EDIRNEKAPIDA BRUNO TAUT

BANLIYO TREN ISTASYONLARI

ALTIYOLDAKI DOGUSEN BOGA

SOKAK SATICILARI

MIMAR VEDAT TEK YAPITLARI

PONTOKRATOR SARNICI

NUR-U OSMANIYE CAMII

THUTMOSIS DIKILITASI

AYDOS KALESI

D.BAHCE SARAY TIYATROSU

BUYUKDEREDEN BRINDISIYE

AYASTEFANOS RUS ANITI

ESKI GALATA KOPRUSU

HIKAYELI RESIMLER

O ISTANBUL

NISAN TASLARI VE OKCULUK

LALE PUDDING SHOP

MOLLA LUTFI

MYRELAION MANASTIRI

HAYRATIYE KÖPRÜSÜ

LAHANACILAR v BAMYACILAR

KADIKOY MANZARASI

TEYYARE APARTMANLARI

KÜLLÜK KAHVEHANESI

RUMELI KAVAGI

EGE VE ANADOLU

AFRODISIAS HEYKELLERI

RODOS PAPAGANLI RESTORAN

RODOS SURLARI DUVARLARI

GÜNÜBIRLIK RODOS ADASI

CITY OF LAODICEA

APHRODISIAS

GUZEL FOÇA- BELLE PHOKAIA

KARS ANILARI

ANCIENT CITY OF ANI,KARS

ARDAHAN SEYTAN KALESI

KARS'DAKI DEDEMI ARIYORUM

KARS'DA MUTLU SON

KOS ADASI ANILARI

KARAGOZ HACIVAT MUZESI

BEN SERVISCIYIM ABI

ASOSDA BIR GUN

ANTIPHELLUS BALIKCISI

TWILIGHT ZONE

TARIHTEN KAPAKLAR

INONU HARPOKULUNDA ,1942

1987 HALK OYLAMASI

CHICAGO DA II. ABDULHAMIT

HEYBELIADA DENIZ LISESI

INONU DENIZ LISESINDE1934

ANLATILMAYAN ISMET INONU

VEKILLER VE RESMIGECITLER

BU ANZACLAR NEREDE?

ISTANBUL ARKEOLOJI MUZESI

HARBIYE ASKERI MUZESI

CANAKKALE, TRUVA

BOSTANCIDA BIR NIŞAN

GOLCUK VE YAVUZ-HAVUZ

JAPONLARIN 1934 ZIYARETI

GAZOZ KAPAKLARI

ÇUKUR VE TURKIYE

HALIL EFE VE CAKIR GUSSUN

BIZANSLI VE BEYAZITLI

KADIKOY, ISKELEDE SABAH

BIR BAYRAM YAZISI

ARMONIKA CALAN KIZ

PARIS GOZLENIMLERI

METEOR CUKURU

MINIBUS SOFORU ZEYNEL

BIR EGE DILBERI

BIT PAZARINA NUR YAGDI

BIR RUYA

ADAM

DENIZ YILDIZININ OYKUSU

SOLUK MAVI NOKTA

GENC OSMAN MONOLOGU

OSMANLI TOKATI VE HIGH 5

HIZIR ILYAS

COLA TURCA

GAZOZ KAPAGI (ORIJINAL)

HARICTEN GAZEL

PORTRELER VE INSANLAR

CERRAHE SALIHA HATUN

TEYYARECI FETHI BEY

ALI VE NINO'NUN ÖYKÜSÜ

GÜZEL INSAN YILMAZ MORGUL

SUPHI EFENDI KIMLIGI

MISKET MACLARI

BIR DENIZALTI ZABITI

SEMINE CELASUN GUNAY

BEYKOZ KUNDURA EMEKCISI

BÜLENT

1975 DE BIR ASK HIKAYESI

BIR KARANFILLI ADAM

1942 DE EN UZUN YOLCULUK

KINDER HEIM

KÜTAHYADA MACAR DEVRIMCI

MY MOTHER LAMIA

BIR COCUKLUK ANISI

CATHY CARR ROPORTAJI 1974

OSMANLI YUZUCULERI

JOEPA BIR AMERIKAN IKONU

MUZE EV

MUZIK VE BEN

ANNEMIN SANDIGINDAN

VATMAN ALI BEY

YESIL KAPI

MAHMEDET HOCA

29 TESRIN

ESKI SEREF STADI 1

SEREF STADI

SEREF STADI-CIRAGANSARAYI

SEREF-HAKKI-SEBA

SAMPIYONLUK YILDIZLARI

BESIKTAS'S USA TOURS

KARAKARTAL MEHMET GALIN

BJK'NIN ILK YABANCILARI

1964 ALI SAMI YEN ACILISI

CARSI

BIR YASAM TARZI

ELLI YIL SONRA PRATER'DE

SANTRASI YAPILMAYAN GOL

DEMIROREN'E ACIK MEKTUP

KONAK KADIN FUTBOL TAKIMI

SARI LACIVERT

BERLIN PANTERI

TEMİZ FUTBOL

KARANFILLI ADAM

TRIBUTE TO KOBE BRYANT

TAKSM KIŞLASI CIRCA 1925

ESKI BIR MILLI MAC

GELINCİK TARLALARI

ESKI SEREF STADI 2

BESIKTAS'IN KURULUSU

SEREF BEY

"BABA HÜSNÜ" SAVMAN

"BABA" BASKAN A. ZIYA BEY

REFIK OSMAN TOP

BESIKTAS'IN SEHITLERI

ANTRENÖR MEAZZA 1949

ANDRAS KUTTIK

PANTER KALECI NECMI MUTLU

BAHATTIN BAYDAR

KEDI KALECI VAROL URKMEZ

YUSUF ILE SANLI

GUVEN ONUT

SENOL BIROL

KAYA VE NAZMI KAPTANLAR

SON BABA RECEP ADANIR

DR. VEDII TOSUNCUK

SUKRU GULESIN- NAZIK DEV

BJK SOHRETLER KOFTECISI

1962 -64 DE BJK YAZILARIM

KUCUK AHMET

VALA SOMALI

MUSTAFA KIZILTAN BESIKTAS

INÖNÜ/MITHAT PASA STADI

VODAFONE ARENA OPENING

VODAFONE PARK HONOR TOUR

A VISIT TO INONU, 2011

GOING TO THE GAME

CHAMPIONS VIDEO 2017

BESIKTAS STADIUM & FANS

SAMPIYONLUKLAR MIMARI

BIR SAMPIYONLUGUN ANALIZI

WITH BJK PLAYERS OF 2011

CHAMPION BESIKTAS

HELE HELE SERGEN KAPTAN

PASKAL VE BJK FORMASI

BABA BOSQUE

BESIKTAS 10 CLAIMS 2 FAME

BJK NEVZATDEMIR FACILITY

Q7,GUTI&IVERSON

INSIDE FENER STADIUM

CARTE POSTALE NOSTALGIA

KARTPOSTAL TURKIYE32-1944

MY MOTHERS ISTANBUL YEARS

HAGIA SOPHIA

MY FATHER'S BERLIN 1937

GERMAN WEHRMACHT 1937

POSTCARDS USA 1944

CARTOLINA POSTALE ITALIA

C.POSTALE EUROPA 1937-946

POST-CARD EGYPT 1942

POSTCARD, MIDDLE EAST

PETERHOF, ST.PETERSBURG

1CE UPON A TIME ISTANBUL

DIYARBAKIR 1955

SOUTH EASTERN TURKEY 1955

ANKARA&ISTANBUL 1956

PARIS 1956

JUKE BOX NOSTALGIA

1957-1960 POP

1960-1970 POP

1970-1980 POP

1980-1990 POP

SYLVIE VARTAN IN ISTANBUL

RANDOM NOSTALGIA

ED SHEARAN&DUA LIPA

NORAH JONES& NATASHA ST.P

NOSTALGIC TRIOS

LACASA DE PAPEL

YURTTAN SESLER

TURKISH MUSIC PORTAL

MUNIR NURETTIN SELCUK

ZEKI MUREN

YILMAZ MORGÜL

SELDA BAGCAN

RUHI SU

ASIK MAHSUNI

ZULFU LIVANELI

NESET ERTAS USTA

TARKAN

ISTANBUL ERMENI MUZIGI

SECULAR BYZANTINE MUSIC

SARO SECIKYAN

EYPIO CUKUR RAP

FATHER OF ANADOLU POP

TURKISH FOLK BY P. DWEYER

PLAY FOR THE NATURE

YOLA CIKTIM MARDINE

VARDAR OVASI

ANNEM

DOGUM GUNU,ANNELER GUNU

ANNEMIZ LAMIA

LAMIA HAMINNE AND TAYLOR

HALAM LAMIA

"EVIM/HOME"

NOSTALJI TRENI

LIFE OF MY FATHER

REUNITED/ONLAR KAVUSTULAR

SON CINAR BULENTSARACOGLU

FAMILY BLOG

ESRA'S WEDDING ALBUMS

BRIDE'S DAD'S SPEECH

ESRA'S BRIDAL SHOWERS

ESRA'S BABY SHOWER

ESRA GRADUATION,ENGAGEMEN

OZMERAL PATERNAL F.TREE

OZMERAL MATERNAL F. TREE

LAMIA&HAMZA VIDEO 1999

DURUPINAR PATERNAL F.TREE

DURUPINAR MATERNAL F.TREE

BABY MADISON FABLE

BABY TAYLOR FABLE

ASHTON AYDIN FABLE

TAYLOR BABY&TODDLER YEARS

WEILS' WEDDING AND HOUSE

ASLI'S SHOWERS 2008-2009

FAMILY HOLIDAY PICTURES

CAPS IN ENGLISH

JESSE OWENS AND OAK TREE

LONGEST JOURNEY IN 1942

FLYING BOAT DORNIER DOX

MARBLE MATCHES

ROME SUMMER OF 1956

MYSTERY MAN OF ST PETERS

EMAILS FROM JAN CLAIRE

KINDERHEIM HILDEN 1955

LATE NOVEMBER

A DAY IN BODRUM

3 DAYS IN CAPPADOCIA

A DAY IN ASIAN ISTANBUL

14 DAYS IN TURKIYE

A DAY IN TURGUTREIS

2014 BERLIN LETTERS

1937 BERLIN LETTERS

GOODBYE MY HOUSE

OUR OLYMPIAN IN OUR HEART

ZULAL THE BACKSTROKER

LORI MY ASSISTANT

MY TRIP ON THE MEGABUS

LYCIAN CITIES OF TURKEY

ATATURK-ROOSEVELT LETTERS

SULTAN SULEIMAN

TRANSFORMING OF SS SOLACE

TURKEY&THANKSGIVING

EINSTEIN'S PLEA TO TURKEY

TURKISH HELP TO IRISH

PRESIDENT OBAMA'S TRIP

USA MILITARY IN TURKEY

FLAG RAISING CEREMONY

RENAISSANCE MAN

"NOAH'S ARK" OR IS IT ?

STORY OF SANTA CLAUS

STORY TELLER OF ANATOLIA

TURKISH COFFEE

DOWN CAFE

ECEVIT IN NEWYORK 2002

SUKI, OUR CAT

HERR WAMLEK

ISTANBUL STORIES

BRITISH SEAMEN'S HOSPITAL

SARAC AHMETEFENDI MANSION

BOMONTI BEER FACTORY

EVANGELISTRIA GREEKCHURCH

A WALK: BALAT FENER AREA

A WALK IN YELDEGIRMENI

CRIMEAN MEMORIAL CHURCH

SHOPPING IN GRAND BAZAAR

GIRL PLAYING HARMONICA

NURPERI

RAIMONDO D'ARONCO

HAMAM(OLD TURKISH BATH)

IN SEARCH OF LULU

ZEYREK MOSQUE& MONASTERY

COLUMN OF THE MARCIANUS

TRUE CROSS IN ISTANBUL ?

ISTANBUL MYTHS IN ENGLISH

LEGEND OF LEANDER'S TOWER

77 NAMES OF ISTANBUL

7HILLS 700MOSQUES ISTANB.

7 Churches of Anatolia

PANAROMIC TOURS/SANAL TUR

ISTANBUL WANDERER

ISTANBUL ABOVE AND BELOW

SUNKEN ISLAND OF VORDONIS

CHAINS UNDER MARMARA SEA

TUNELTHE SUBWAY

BASILICA CISTERN&MEDUSA

LEGENDS OF MAIDEN TOWER

CONSTANTINE COLUMN

HAMAM THE TURKISH BATH

HIPPODROME THE HORSEARENA

CHURCH OF SERGIUS&BACCHUS

COLUMN OF MARCIAN

ZEYREK PONTACRATORCHURCH

A VISIT TO SAMATYA

A GOLDEN HORN BOAT TRIP

CLASHING ROCKS OF KYNEA

RHEBAS RIVER/FORT RIVA

PERA PALACE HOTEL MYSTERY

ISTANBUL PHOTOS

ISTANBUL FOUR SEASONS

PANAROMIC BOSPORUS

BYZANCE SCEENS A HELBERT

ISTANBUL VIDEOS

GOZTEPE PARKI

HEYBELIADA

ADALAR/PRINCE ISLANDS

ISTANBUL PICTURES

BEYOGLU PICS

ISTANBUL GATES&DOORS

ISTANBUL TOP TEN MUST SEE

ISTANBUL FERRY LANDINGS

ISTANBUL BAZAARS

ARA GULER'S ISTANBUL

CARSI THE MARKET

BOSPHORUS, ISTANBUL

A GOLDENHORN FERRY TRIP

TURKIYE PHOTOS

LAODICEA-DENIZLI

ARA GULER'S APHRODISIAS

BEYPAZARI HOUSES

YEDI GÖLLER

ANKARA'da GEZINTILER

AYVALIK- CUNDA

KONYA

UMURBEY BAYAR ANIT MEZAR

BURSA

BURSA KULLIYE VE TURBELER

BODRUM

CAPPADOCIA

URFA

KAS,KALKAN,DEMRE

ALANYA

DALYAN VIDEO

DALYAN, GOCEK, FETHIYE

ANKARA

TWIN BEAUTIES/IKIZGUZELLE

PHOTOS USA

PHILADELPHIA

BOSTON

CHICAGO

CHICAGO LAKE FRONT

LAKE MEAD,NEVADA

LAS VEGAS

INDIANAPOLIS

SANFRANSISCO AND MONTERY

SAN ANTONIO, TEXAS

San Diego

NEW ORLEANS

NEW YORK

PENNSTATE

WALKING THE TRAIL

FLAG RAISING IN COLUMBUS

WORLD PHOTOS

PARIS

LONDON 1967

ITALIA

DUSSELDORF 1956

SAREJEVO

ATATURK'S BIRTHPLACEHOUSE

KAVALA, GREECE

ISLAND OF RHODES

A GLIMPSE OF IRAN

INDIA/NEPAL

CARIBBEAN ISLANDS

PRESIDENTS & KINGS TOMBS

DARFUR/SUDAN

I-FOOD

BAKI USTA'S DENIZLI KEBAB

ISTANBULLITE'S FOOD

STREET FOOD

NOSTALGIC SICILY'S PIZZA

GOLDEN CORRAL COLUMBUS

CAFE ISTANBUL

ANNE'S COOK BOOK

I-BLOG

YOU TUBE

SBF YEARS 1965-1969

WINTER IN ISTANBUL

DUVAR YAZILARI

POSITIVE THOUGHT OFTHEDAY

MY CINEMA

ART WORK

Translate
Bookmark and Share
16 MAYIS 1919' DA SAMSUN'A KALKAN BANDIRMA VAPURU
 
 
Ataturk'un Nufus Cuzdani
 

Cumhuriyet devrine kadar doğumlar genellikle nüfusa geç işlenir ve yalnız doğum yılları rumi takvimle yazılır, gün belirtilmez di. Bu nedenle Atatürk’ün doğum günü hiç bir zaman bilenememiştir. Ama Atatürk kendisine sorulduğunda Bandırma Vapuru ile gittiği  Samsun’a ayak bastığı 1919 yılının 19 Mayıs gününü,  hep doğum günü olarak saydığını söylemiştir. Bugün Gençlik ve Spor Bayramı olarak kutladığımız 19 Mayıs günü aynı zamanda Kurtuluş savaşımızın başlangıç günü olarak da kabul edilir. Bandırma Vapurunda başlayan bu yolculuk nasıl planlandı, İşgal altındaki İstanbul’da Mustafa Kemal kimlerle konuşuyordu ? İsterseniz o günlere bir uzanalım. 


  

Birinci Dünya Savaşı kaybedildikten sonra Mondros Mütarekesi imzalanmış, Osmanlı İmparatorluğu parçalanmış ve vatan toprakları  işgal edilmişti. Yıldırım Ordularının 7 Kasım 1918 tarihinde  lağv edilmesinden sonra İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, limanda demirlemiş İngiliz donanmasının  gemilerini görünce büyük bir üzüntü duymuş ama yanındakilere inançla, ” geldikleri gibi giderler” demişti. İstanbul'da Şişli'de bir eve yerleşen Mustafa Kemal Paşa yurdu kurtarmak için bu evde yakın arkadaşları ile toplantılar yapıyor, çareler arıyordu. İşgal kuvvetleri tarafından evi mimlendiği için  çoğu kez mekan değiştirerek,   Ali Fuat Paşa (Cebesoy), İsmet Bey(İnönü), Rauf Bey (Orbay), Kazım Paşa(Dirik) gibi güvendiği dostlarının evine giderek toplantılar yapıyordu.


Bu sırada Samsun dolaylarında Pontus Rum çeteleri  Türk köylerine saldırıyorlar, Türkler de buna karşılık verince civarda asayiş bozulmuş ve bölgede  güvenlik birtürlü sağlanamıyordu. Bunu fırsat bilen Rumlar Barış Konferansına duruma müdahale etmesi  için müracaat etmişler, işgal kuvvetleri de Osmanlı Hükümetini Samsun ve civarını işgal etmekle tehdit ediyorlardı. Bunun üzerine Osmanlı hükümeti bölgeye asayişi sağlamak için bir askeri amir yollamaya karar verdi. Ama kim yollanacaktı ? Bu konuda uzun tartışmalar oldu. Çoğu kişinin tercihi halkın ve ordunun  güvenini kazanmış, Çanakkale Savaşlarının kahramanı,  genç bir paşa olan Mustafa Kemal idi. Padişah Vahdettin VI. Mehmet, Mustafa Kemal'i yakından tanıyordu. Şehzadelik döneminde, o zaman genç bir subay olan Mustafa Kemal,  bir Berlin seyahatinde kendisine yaverlik etmiş ve onun saygısını ve güvenini kazanmıştı.  Ama, Sadrazam Damat Ferit Paşa Mustafa Kemal ile hiç tanışmamıştı.


 
Sultan Vahdettin 6. Mehmet
Sadrazam Damat Ferit Pasa Isgal Kuvvetleri Komutanlari ile
 

Sadrazam Damat Ferit Paşa Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey’e 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun bölgesinde asayişi sağlamak için kimi yollamaları gerektiğini sorduğunda,  ondan en iyi tercih  “Anafartalar kahramanı genç Mirliva (Tuğgeneral)  Mustafa Kemal olur” cevabını alır. Bunun üzerine Mehmet Ali Bey’in girişimi ile Cercle d'Orient de Damat Ferit Paşa, Mehmet Ali Bey  ve Mustafa Kemal bir öğle yemeğinde buluşurlar. Damat Ferit Paşa bu toplantıdan sonra kararını verecek, Padişahın da iradesi ile görevi Mustafa Kemal’e verecektir. 


Mustafa Kemal için bu bulunmaz bir fırsattır. O günkü düşüncesini Atatürk şöyle anlatır : 


“Ben zaten şu, ve bu suretle  Anadolu’ya geçmek için fırsat arıyordum. Madem ki onlar teklif ettiler, bu fırsattan mümkün olduğu kadar istifade etmeliydim.” 


İşgal kuvvetlerinin istediği Samsun civarında asayişin sağlanmasıdır ve bu nedenle Sadrazam Damat Ferit Paşa Mustafa Kemal'i 9.Ordu Müfettişi olarak görevlendirilmiştir,  ama atanan müfettişin yetkileri nelerdir ? Bu konuda Mustafa Kemal’in işgal kuvvetlerinin bilmediği değişik fikirleri vardır. Harbiye Nazırı Yardımcısı Kazım Paşa (Kazım İnanç) dan iki şey ister.  Birincisi,  Samsun’dan başlayarak bütün doğu vilayetlerinin komutanlıklarının kendi emri altına verilmesi, ve bu vilayetlerdeki vali gibi bütün idari amirlerinede emir verme yetkisi. İkincisi de bu bölgedeki askeri ve idari amirlerle haberleşme ve muhabere imkanlarının sağlanması.  Kazım Paşa bu şartları kabul  eder ve talimatname Harbiye Nazırı Mehmet Şakir Bey'in imzasına gider. Yaşlı nazır talimatnameyi imzalamaktan çekinir ve nazırlık  mührünü muavini Kazım Paşaya, “beni bu işlere karıştırma, sen hallet” dercesine geri verir.  Kazım Paşa da  kapalı kapılar arkasında mühürü  vesikaya basar ve Mustafa Kemal’e takdim eder. Bir sonraki işlem seyahat için gerekli pasaport vizesinin İngiliz pasaport dairesinden alınmasına kalmıştır.

İngiliz İşgal Kuvvetleri Mustafa Kemal ismine biraz tereddütle yaklaşırlar ama bu genç paşanın padişahın ve sadrazamın  güvenini kazanmış biri olduğu söylenerek pasaport subayı John Bennett ikna edilir ve seyahat için gerekli vize alınır.


 
Mustafa Kemal ve Ismet Pasa, Kurtulus Savasi Yillari
 
Mustafa Kemal Kurtulus Savasi Yillari
 

Bundan sonra Samsun’a hareket etmeden önce Mustafa Kemal’in yapacağı işler; beraberinde götüreceği arkadaşlarını seçmek, kendisine sonradan katılacaklara veda etmek ve gidiş yolunu planlamaktır.  İlk olarak Albay Kazım Dirik’in Pangaltı’daki evine telefon ederek kendisi ile görüşmek istediğini söyler. Gizli görüşme Kazım Bey’in evinde gerçekleşir, kimse birşey duymasın diye çocuklar ve ev halkı çatı katında bir odaya geçerler. Mustafa Kemal Kazım Bey’e atandığı 9. Ordu Müfettişliği görevinde kendisine 3. Ordunun  Kurmay Başkanlığı görevini vermek istediğini söyler. Kazım Bey :  “Yurt için çalışmak yolunda sizin emrinizde,  sizinle beraber bulunmak her şeyin üstündedir “  diyerek görevi kabul eder.  Ertesi gün Kazım Bey Harbiye nezaretinde Müsteşar İsmet Bey’i (İnönü) yü ziyaret ederek seyahat hazırlıkları ile ilgili işleri tamamlar.


Mustafa Kemal bir ziyarette Süleymaniye semtinde bir eve yapar. Habersiz gittiği bu evde kapıyı açan hizmetçi ev sahibi beyefendinin misafir beklemediğini ve  hazır olmadığını söylese de,  o kendisini misafir odasına almasını söyler. Birazdan odaya bir ömür boyu kader birliği yapacağı arkadaşı İsmet bey (İnönü) girer. Birbirlerine sarıldıktan sonra hemen konuya geçilir. Mustafa Kemal kendisi Anadolu’ya geçip yerleşene kadar ona yardım etmesini , sonra iş başlayınca yanına gelmesini ister. İki asker tekrar sarılıp vedalaşırlar.



Mustafa Kemal Samsun yolculuğuna çıkmadan önce sadrazamla vedalaşmak için Teşvikiye'de Damat Ferit Paşa’nın konağında bir akşam yemeğin gidecektir. Son derece soğuk bir ortamda geçen akşam yemeğinde Osmanlı  Genelkurmay Başkanı Cevat Paşa (Çobanlı) da vardır. Damat Ferit Paşa'nın müfettişlik bölgesinin sınırları ve Mustafa Kemal’in yetkileri konusunda soruları vardır,  ama Cevat Paşa kurnazca bu soruları bir şekilde geçiştirir. Yemek bitip iki asker dışarı çıkıp yürürlerken Cevat Paşa Mustafa Kemal'e :


“Bir şey mi yapacaksın Kemal ?” diye sorar. O da” Evet Paşam birşey yapacağım”


diye yanıt verir.  Mustafa Kemal’in bir kurtuluş hareketini başlatacağını sezen Osmanlı Devleti’nin  Erkan-ı Harbiye Reisi ona :  “Allah Muvaffak Etsin”  der  ve  birbirlerine veda edip ayrılırlar.

 
Bandirma Vapuru Galata Rihtiminda
Kaptan Ismail Hakki Bey
Samsun Limaninda Bandirma Vapuru Muze Maketi
 

Mustafa Kemal’in Samsuna yapacağı seyahat için kendisine ve yanında götüreceği kadrosuna Marmara denizinde postacılık görevi yapan yaşlı Bandırma Vapuru tahsis edilmiştir. Bandırma Vapuru 1878 yılında İskoçya’nın Paisley şehrinde kargo gemisi olarak inşa edilmiş 192 grostonluk, 47.7 metre boyunda buhar gücü ile çalışan bir gemidir.  Torocarderto adıyla Büyük Britanya bandıralı olarak 5 yıl çalışan gemi daha sonra bir Yunanlı armatöre satılır  ve 9 yıl Kiymi adıyla Yunanistan bandıralı olarak görev görür. 1893 yılında Osmanlı Devletinin o zamanki Denizyolları İşletmesi olan İdare-i Mahsusa’ya satılarak adı Panderma olarak değiştirilir.  1910 yılında İdare-i Mahsusa nın adı ve statüsü Seyrisefain olarak değişir ve geminin adı da  Bandırma’ya çevrilir. 


Bandırma gemisine kaptan olarak 41 yaşında, denizlerde yirmi yılın üzerinde  birikimi olan İsmail Hakkı Kaptan atanmıştı. İsmail Hakkı Kaptan uzak doğu seferlerine katılmış, Karadeniz’de de 5 yıl çalışmış tecrübeli bir kaptandı. Mustafa Kemal kaptanla tanışmak ve seyahat rotasını çizmek için 15 Mayıs 1919 günü  kaptanı Şişli’deki evine çağırır. Kaptan, Bandırma gemisi hakkında Paşa’ya bilgi verir.  Gemi yaşlanmıştır ve bu nedenle Marmara’nın durgun sularında çalışmaktadır, Karadeniz'in sert dalgalarına dayanma gücü azdır. Kaptanı dikkatle dinleyen Mustafa Kemal, ondan kıyıya yakın bir yol takip etmesini, düşman gemilerinin saldırısı halinde kıyıya kolayca çıkabilmelerini ve gerekirse Sinop’tan kara yolu ile Samsun’a devam edeceğini söyler. Ertesi gün öğleden sonra Samsuna hareket edeceklerini ve gemiyi hazır etmesini ister.


15 Mayıs 1919 Perşembe akşamını Şişli’deki evinde annesi Zübeyde hanım ve kızkardeşi Makbule hanım (Atadan) ile beraber geçirirler. Akşam yemeğini aynı Selanikte olduğu gibi yer sofrasında yerler. 16 Mayıs 1919 Cuma  günü yolculuk hazırlığı içinde olan  ev halkı erkenden uyanır. 9. Ordu Müfettişi Miralay Mustafa Kemal Yıldız Hamidiye Camii'nde Cuma selamlığına gider, namazdan sonra hünkar mahfilinde Sultan Vahdettin tarafından kabul edilir. Sultan kendisine üzerinde padişahın isminin baş harfleri işlenmiş altın bir kol saati hediye ettikten sonra hemen oradaki bir kitaba işaret ederek şöyle der:


“Paşa paşa, şimdiye kadar devlete birçok hizmetler ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir. Bunları unutma. Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden önemli olabilir. Devleti kurtarabilirsin ! ”


Mustafa Kemal bu sözlere şaşırmış ve tam anlam verememiştir. Vatan topraklarının elden gittiğini gören ve çaresizlik içinde olan Osmanlı Sultanı acaba gönlünde,  çok yakından tanıdığı Mustafa Kemal’in düşmana karşı bir kalkışmayı başlatacağını hissediyor ve onu destekliyor muydu?  Bugün bile bu sözlerin ne maksatla söylendiği bilinemez.


 
Sultan Vahdettin Hamidiye Camiine Cuma Selamligina gidiyor
 
 

Mustafa Kemal bu sözlere şaşırmış ve tam anlam verememiştir. Vatan topraklarının elden gittiğini gören ve çaresizlik içinde olan Osmanlı Sultanı acaba gönlünde,  çok yakından tanıdığı Mustafa Kemal’in düşmana karşı bir kalkışmayı başlatacağını hissediyor ve onu destekliyor muydu? Yoksa yalnız İngilizler'i kızdırmamak için mi onu Samsun'a yolluyordu ?  Bugün bile bu sözlerin ne maksatla söylendiği bilinemez.


Birazdan Samsun’a yola çıkacak olan Mustafa Kemal öğle yemeğinden sonra, yanına validesi Zübeyde Hanımefendi ile yaveri Cevat Abbas beyi alarak . Akaretler caddesindeki kiracı olduğu evine gelir. Mustafa Kemal  Şişli’deki pansiyon olarak tuttuğu evde otururken, annesi ve kızkardeşini Beşiktaş'taki evinde oturtmakta ve onları tehlikeden uzak tutmaktaydı.


Bitişiğindeki Beşiktaş Kulübü’nün hocaları, sporcuları ve zabit arkadaşları Mustafa Kemal Paşa’yı uğurlamak üzere kapısının önüne yığılmışlardır. Paşa onlara, “Validem Hanımefendiyi sizlere bir kez daha emanet ediyorum. Gözüm arkada kalmasın” der. Mustafa Kemal Paşa son kez, annesinin elini sokak kapısında öpüp ona sarılırken, Beşiktaşlı sporcular ve zabitler; “Kalbimiz seninle Paşam. Bizi unutmayınız” diye haykırırlar.  Mustafa Kemal Paşa otosundan: “Mutlaka... Mutlaka” diyerek el sallar.


 
Akareter Sira Evleri ve Ataturkun annesi ve kizkrdesi ile kaldigi 76 nolu ev
16 Mayis'da Mustafa Kemal'in pasaportuna vurulan onay muhuru ve pasaport memuru John Bennett*
 

Akaretlerden otomobil ile Galata limanına gelen Mustafa Kemal Bandırma vapurunun rıhtım yerine sarayburnu açıklarında demirlediğini görür. Hemen bir sandala binerek açıktaki vapura doğru kürek çekerler. Vapurda kadro tamdır. Mustafa Kemal ve karargahı olarak gemide 22 kişi vardır. Bunlara ilaveten 25 er ve erbaş, 8 müşavir ve katip ve gemi mürettebatı olarak toplam 76 kişi bulunmaktadır. Herkesin gemide olduğunu tespit ettikten sonra Mustafa Kemal kaptana hemen hareket etmesi emrini verir. Vapur tam Boğaza girecektir İngiliz devriye botları geminin yolunu keserler,  işgal kuvvetlerinin subay ve askerleri güverteye çıkarlar. Maksatları gemide silah olup olmadığını araştırmaktır. Muayene uzadıkça Mustafa Kemal’in asabı bozulur.


” Bu ne ahmaklık ! Silahla cephane arıyorlar. Bizse kafamızla inancımızı götürüyoruz !” diye söylenir.


Bandırma Vapuru Karadeniz’e çıktığında dalgalar artmış yaşlı gemi sağa sola yalpalamaya başlamıştır. Güvertede oturan herkes deniz tutması ile kameralarına çekilirler. Bu sırada İngiliz İşgal Kuvvetleri fikirlerini değiştirip vapuru batırmak için bir destroyer yollarlar. Mustafa Kemal kaptana İngilizlerin verdiği rotayı takip etmeme sini söylediğinden işgal kuvvetlerinin gemisi kıyı kıyı giden Bandırma’yı yakalayamaz. 


18 Mayıs 1919 günü Bandırma vapuru Sinop Limanına yanaşır. Sandalla gemiye gelen Sinop Valisi Mazhar Tevfik Bey ile  Mustafa Kemal Samsun’a  karayolu ile gitme fikrini tartışırlar.  Ama hem yolların elverişsiz hem de tehlikeli olmasından bu fikirden vazgeçilir ve tekrar deniz yolu ile seyahat devam eder. 19 Mayıs 1919 günü saat 8:15 de Bandırma Vapuru Samsun limanına demir atar. Mustafa Kemal ve arkadaşları bindikleri takadan Fransızların Reji iskelesinin bulunduğu yerde karaya ayak basarlar. İsmail Hakkı Kaptan bu tehlikeli yolculukla Mustafa Kemal ve arkadaşlarını sağ salim karaya çıkarmanın mutluluğu içindedir.


Henüz 38 yaşında olan genç paşa ise kafasında  emperyalist  işgalci güçlerle yapacağı savaşın ve kuracağı Türkiye Cumhuriyetinin heyecanını ve inancını yaşıyordu. İlerde kurduğu Cumhuriyetin Büyük Millet Meclisi adını verdiği meclisinde Büyük Nutkunu okurken söylediği ilk cümle şöyledir :


“1919 senesinin 19 cu günü Samsun’da karaya ayak bastım.” 


19 Mayıs hem Atatürk'ümüzün doğum günü hem de kurtuluş savaşımızın ilk günüdür. Milletimize kutlu olsun. 


Cem Özmeral 

19 Mayıs 2019

Dublin, Ohio

Covid 19 Karantina Günleri 


 
 
 
 
Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk , Kurtuluş Savaşımızın tüm gazi ve şehitlerini , tarihi Bandırma vapurunun başta Kaptanı tüm mürettebatını saygı ve rahmetle anıyoruz.
MUSTAFA KEMAL ATATURK VE KURTULUS SAVASI KOMUTANLARININ BAZILARI

Soldan sağa: Kemalettin Sami Paşa, Deli Halit (Karsıalan) Paşa, Kazım (Özalp) Paşa, İSmet Paşa (İnönü), Mustafa Kemal Paşa (Atatürk), Fevzi Paşa (Çakmak), Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Kazım (Karabekir) Paşa, Sakallı Nurettin 

Photo Courtesy : The Rebirth of a Nation/ Facebook


 
 
 

REFERENCES/KAYNAKÇA


Tek Adam,  Mustafa Kemal Cilt 1, Şevket Süreyya Aydemir, Remzi Kitabevi, İstanbul 1966

Vali Paşa Kazım Dirik, K. Doğan Dirik, Gürer Yayınları, İstanbul 2008

https://tasam.org/tr-TR/Icerik/51403/bandirma_vapurunun_hikayesi

https://www.gazetegercek.com.tr/mustafa-kemal-pasa-bandirma-vapuru-nda/76828/

https://www.istanbulflash.com/bandirma-vapuru-nun-yolculari/3333/

http://www.diyekonustu.com/100-yil-once-bugun/mustafa-kemal-pasa-bandirma-vapuru-nda-h571.html

http://www.istanbullite.com/ataturk8595/ataturkunakaretlerevi.html


 
Okuyucu Yorumlari
 
Cem Bey Merhaba,
Her zamanki gibi doğru, yararlı ve rahat okunabilir bir yazı olmuş. Emeklerinize sağlık, kutluyor ve yeterince okunmasını diliyorum. 
Hem yazdıklarınızı destekliyor hem de küçük bir katkı olması dileği ile İngiliz yüzbaşı John Godolphin Bennett'in Mustafa Kemal'e nasıl pasaport verdiğine ilişkin anılarının ilgili bölümünün pdf'ini yorumsuz olarak ekte sunuyorum. 
Selamlar, saygılar,
Sezai

 

John Godolphin Bennett ,Tanık Bir Arayışın Hikâyesi Çeviren: Çiçek Öztek  den Alıntı :

Bir gün, istemeden kaderin aracı oldum. 15 Mayıs günü Yunan güçleri İzmir'e girmiş ve beklenmedik bir direnişle karşılaşmıştı. Sultan [Mehmet Vahdettin], Türk ordusunun çatış madan uzak durmasını garantilemek için Gelibolu kahramanı General Mustafa Kemal yönetiminde bir heyet göndermek üzere, İtilaf Devletleri Yüksek Komiserliği'yle anlaşmıştı. 8 Haziran'da, ilginç bir tesadüf eseri yirmi ikinci doğum günümde bir Türk subay odama gelip, Mustafa Kemal ve heyeti icin vize istedi.* 

Listeyi okuduğumda, Türk Ordusu'nun en etkin otuz beş generalinin ve kurmay albayının adını tanıdım. Vizeleri vermek hoşuma gitmedi. Binbaşı van M. her zamanki gibi özel işleriyle meşguldü. Listeyi Merkez Karargâhı'na götürüp talimat istemeye karar verdim. Kurmay subaya, bunun barış heyetin den ziyade savaş heyetine benzediğini söyledim. İngiliz Yüksek Komiserliği olayı görüşene kadar beklemem söylendi. Yaklaşık bir saat sonra çağrıldım; gidip vizeleri vermem söylendi. "Sultan," dediler, “Mustafa Kemal Paşa'ya tamamen güven mektedir.” 

Beş hafta sonra Mustafa Kemal Paşa, Sultan tarafından kanun kaçağı ilan edildi. Yunanlılara savaş ilan etmişti ve tam da benim Anadolu'ya göndermem emredilen kurmay subayların yardımıyla Türk ordusundan kalanları toparlamaktaydı. Bu olay benim üst düzey siyasetle ilk buluşmam, aynı zamanda büyüklerin bilgeliğinin yaşattığı hayal kırıklığımın başlangıcıydı.



*Bilindiği gibi Atatürk Samsun'a gitmek üzere 16 Mayıs 1919 günü vize alıp denize açılmıştır. Bennett herhalde yanlış hatırlıyor (Ed.N).

 
Yazıya ek resim ve bilgiler
Franz Toula'nin 1896 yilinda Marmara'da bindigi Pandera vapuru
Photo Courtesy https://www.turbosquid.com/3d-models/3d-ss-ship/1112015
 
1896 yılında Panderma gemisinin fotoğraftan yapılmış resmi. Resim Avusturyalı jeolog ve maden mühendisi Franz Toula'nın Türkiye de yaptığı jeolojik araştırmalar sırasında Marmara Denizinde çekilmiş. Fraz Toula Pandera'nın çok külüstür bir tekne olduğunu ve ona bir daha binmekten hep korku duyacağını söylemiş. ( Fatih Altaylı'nın 19 Mayıs 2020 tarihli Teke Tek programından)
Hernekadar Toula'nın kitabına koydugu resim bir mavna görüntüsü veriyorsa da turbosquid.com ın maketinden yaptığım kolajla karşılaştırılınca Pandera ile Bandırmanın güvertesi  tıpa tıp benziyor.

 
BACK TO TOP/EN BASA
NEXT/BIR SONRAKI
BACK HOME/ANA SAYFA

                                                                                        







                                                                                                       Page copy protected against web site content infringement by Copyscape  

                           
                                                                                              ©2025.All rights reserved        

Website powered by Network Solutions®