istanbullite.com

1859 DA  VODAFONE ARENA SAHASI İÇİNDEKİ SARAY TİYATROSU VE HAS AHIRLAR

Bu yazıya nasıl bir başlık atayım bilemedim. Niyetim Dolmabahçe de Beşiktaşın yeni açılan Vodafone Arena  adlı stadyumunun  arazisinde  bundan bir buçuk yüz yıl önce ne vardı onları anlatmak. Bildiğiniz gibi burası tarihi bir bölge: Dolmabahçe Sarayı, saat kulesi, Bezmi Alem Valide Sultan Camii, Mehmet Emin Ağa sebili, yukarıdaki bölümde Maçka Parkı, Gümüşsuyunda İstanbul Teknik Üniversitesi binası, hep bu civarda. Bu yazıyı yazarken tüm bölgeyi tekrardan yazmak yerine daha önce yazdığım yazılardan alıntılar yapıp bu yazılar ile ilgili linkler vereceğim. Benim yaşımda olanlar ve özellikle futbol severler buranın son 70 senesini çok iyi bilirler. Bizim gençliğimizde burası Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray futbol takımlarının ortaklaşa kullandığı, atletizm müsabakalarını yapıldığı bir stadyumdu. Önündeki otobüs durağında otobüsün şoförü  taraftarlara “Hastane de inecekler” diye anons yapardı . Stadyum 1947 de İnönü Stadı adıyla açılmış, 1950 de demokrat parti iktidara gelince ismini Mithat Paşa’ya değiştirmiş, kimisi de stadyuma Dolmabahçe stadı demişti’’. Seksenli yıllarda darbe sonrası  tekrar İnönü adına dönülmüş, daha sonra takımlara ve stadyumlara sponsor desteği başlayınca İnönü adına eklemeler yapılmıştı. Fi-Yapı İnönü bunlardan benim hatırladığım bir isim. Kuruluşundan 2013 de yıkılıp tekrar yapılışına kadar da  stadyum çeşitli restorasyonlar ve genişlemeler görmüş, atletizm pisti kaldırılmış, yeni açık tribün yapılmış, sonra da yeni açığa dam koyulmuştu.  En sonunda da bugün Türkiyenin en modern ve ilk akıllı stadyumu olan Beşiktaş’ın  Vodafone Arena sı yıkılan İnönü’nün yerine buraya  yapıldı.

Günümüzden yaklaşık yüz elli küsur yıl öncesine gidelim şimdi. 1859 yılında Sultan Abdülmecit zamanında bugünkü Vodafone Arena arazisinin bir köşesinde Dolmabahçe Saray Tiyatrosu açılmıştı.Benim eski harita ve fotoğraflardan gördüğüm kadarı ile bina stadyum arazisi içinde, eski kapalı tribüne yakın  Beleş Tepe’ye çıkılan yolun başında idi. İçinde geniş bir parterin çevresinde  üç sıra üzerinde 30 locası bulunan ve 300 kişi kapasiteli bu görkemli binada hünkar locası ve kadınların gireceği localar kafesle kaplı idi. İlk olarak Beyoğlundaki Naum Tiyatrosu oyuncuları tarafından Luıgi Ricci’nin Scaramuccia operası sergilenmiş, perdeler arasında kısa bir keman resitali verilmiş ve bale gösterisi yapılmıştı. Fransa da çıkan sanat mecmuaları Dolmabahçe Saray tiyatrosunun Versay sarayı tiyatrosu ile rekabet edecek güzellikte olduğunu söylüyorlardı. 1861 yılında Sultan Abdülmecit ölünce tahta tiyatrodan çok klasik Türk müziğine ilgi duyan Sultan Abdülaziz çıktı. İlk olarak kızlar orkestrası ve bale ekibine dağıtan Abdülaziz 1863 yılında bütçe kısıntılarını bahane ederek tiyatroyu kapattı. Gene bu yıl tiyatro binası büyük bir yangın geçirdi ve kendi kaderine terk edildi . Bu harap bina 1920 yılında Bolşevik ihtilalinden kaçan Rus subaylarının sığınıp yaşadığı bir göçebe karargahı olarak kullanıldı. Daha sonra bina tütün deposu ve ilerde kurulacak stadın arazisi üzerine kurulan Dolmabahçe Sarayının Has Ahırlarının idare binası  olarak da kullanılmıştır.1937 yılında Gümüşsuyuna çıkan yolun yapımı sırasında bu tarihi bina bütünüyle yıkılarak tarihe karışmıştır.