istanbullite.com

NOSTALGIC WRITINGS BY AN ISTANBULITE © Since 2002

HOME ↓

ABOUT US/BIZ KIMIZ ?

E.Y.V 2019 AWARD CEREMONY

ISTANBUL&TURKEY TRAVEL

TIPS FOR TOURISTS 2022

ISTANBUL TRANSPORTATION

ISTANBUL 360 PANOROMIC

LIVE TURKISH TV AND MEDIA

TURKS AT UNION CEMETERY

NEWS FROM COLUMBUS,OHIO

NOSTALJIK TAACO.org

LEGAL NOTICE

CONTACT US/İLETIŞİM

ATATURK ↓

ATATURK ALBUMU

A VISIT TO ANITKABIR 2015

1953 DE ANIT KABIR

BANDIRMA ILE SAMSUNA

ATATURK'E MECLISTE KOMPLO

ATATURK'UN BINMEDIGI UCAK

ATATURK TBMM KONUSMASI

101 YILLIK BIR GAZETE

ATATURKUN EVI VE MEKTEBI

10 KASIM 1938

ATATURK'U ANLAMAK

STATUE OF ATATUTURK IN DC

ATATURK'UN IKI PORTRESI

SARAYBURNU ATA HEYKELI

ATATURK'UN KOLIBASI

ATATURK VE CINAR AGACI

ATATURK VE DIN

ATATURK'UN AKARETLER EVI

ATATURK MUZE KOSKU

ISTANBUL SUR-ICI ↓

YEDI KULE ZINDANLARI

KAYBOLAN KIR TEPEBAG

SEHZADEBASI DIREKLERARASI

LALELI BABA

MIHRIMAH CAMILERI

CEVIZAGACI- GOTLAR SUTUNU

TEKFUR SARAYI

ISTANBULUN ALTI 1,2

ISTANBULUN ALTI 3,4

HALICTE BIR VAPUR GEZISI

SADRAZAM KOCAMUSTAFA PASA

SUMBUL EFENDI

MILION TASI

BALIK UZERINE LAKIRDI

BOSTANCIDAKI BEYAZ KOSK

GOKSU DERESI

SAHIL YOLUNDA SABAH

BIR TEPE, BIR KALE

CARPISAN KAYALAR

KANDILLIDE BIR GECE

ISTANBULLU OLMAK

RAMAZANDA ESKI ISTANBUL

KOCAMUSTAFAPASADAKI KOSK

AHMET SARACBASI EFENDI

SHOW ME BIG MONEY

ISTANBUL DERETEPE ↓

HARBIYE NEZARETI

BEYAZIT KULESI

ARCADIUS'UN SUTUNU

6 MERMER 23 TILSIMLI TAS

SULEYMANIYEDE BIR GEZI

BAHARIYEDE SINEMALAR

PARGALI SARAYI VE MEZARI

ULUBATLI VE MIHRIMAHCAMII

TOPKAPI ANIT MEZARLARI

HALICTE BIR SEMT: FENER

YILDIZ KORUSU

HUNKAR'A GIDELIM

ABBAS AGA PARKI

HAYDARPASA KIRIM MEZARL.

HAYDARPASANIN OYKÜSU

DOGANCILAR PARKI

OSMANLI EFSANELERI

USKUDARLI GUZEL BALIKCI

BIZANS VE KURULUS MITLERI

BULGURLU HAMAMI

YAHYA EFENDI DERGAHI

ISTANBUL SEYYAHI

AT MEYDANI

KADIRGA'DA SOKAKLAR

KIRIK MINARE

EVLIYA CELEBI RUYASI

SEPETCILER KASRI

GALATADA GEZINTILER

KARAKOYDE YIKILAN CAMI

BIR SAMATYA GEZISI

FLORYA DENIZ KOSKU

SULTAN SELIM CAMII

5.TEPEDEN HALICE

PERA PALASIN GIZEMLERI

PERA PASTANELERI

MACKA SIRTLARI

MARMARAY VE TAKSIM

BEZMI ALEM VALIDE SULTAN

MECIDIYEKOY LIKOR FABRIK

ABDULHAMITIN YILDIZ CAMII

IHLAMUR KASIRLARI

KUCUKYALI VE SATYROS

KUZGUNCUK

KAVAK SARAYI VE SELIMIYE

SANCAKLAR CAMII

↓STANBUL EVVELZAMAN

EKATERINA AYAZMASI

YAVUZ ERSINAN CAMII

KUS KONMAZ CAMII

BAHARIYE ADALARI GEZISI

RIVA:BIR DERE,BIR KALE

TARIHI YARIMADA VE SURLAR

GALATA SURLARININ IZLERI

ADALET KULESI

SARAYBURNU'NDA GEZINTILER

GALATA SURLARI IZLERI 2

YILDIZ SARAYLARI

ISTANBUL PARKLARI

SAIRLER SOFASI

AKSAMCILAR VE MEYHANELER

1960 DA ISTANBUL TIPLERI

KAPALI CARSI KAPISINDAN

UC ESKI ISTANBULITE

BIRKAC ESKI SAMATYALI

OZLENEN ESKI ISTANBULMU?

LULU'YU ARAYIS

ISTANBUL KIYI KÖŞE

CAMDAKI KIZ KONAGI

KABATAS HADIKA TASI

BARBAROS'UN TURBESI

TOPHANEDEN GALATAPORT'A

KAMONDO MERDIVENLERI

ISTANBULUN KAYIP DERELERI

MODA KOYU

ISTANBUL'UN GAZHANELERI

MIMAR MONGERI YAPITLARI

TEKFUR SARAYI 2020

BEBEK VE NAZMI

ISTANBUL EMEKCI HEYKELERI

TARLABAŞI

EDIRNEKAPIDA BRUNO TAUT

BANLIYO TREN ISTASYONLARI

ALTIYOLDAKI DOGUSEN BOGA

SOKAK SATICILARI

MIMAR VEDAT TEK YAPITLARI

PONTOKRATOR SARNICI

NUR-U OSMANIYE CAMII

THUTMOSIS DIKILITASI

AYDOS KALESI

D.BAHCE SARAY TIYATROSU

BUYUKDEREDEN BRINDISIYE

AYASTEFANOS RUS ANITI

ESKI GALATA KOPRUSU

HIKAYELI RESIMLER

O ISTANBUL

KADIKOY MANZARASI

TEYYARE APARTMANLARI

EGE VE ANADOLU

AFRODISIAS HEYKELLERI

RODOS PAPAGANLI RESTORAN

RODOS SURLARI DUVARLARI

GÜNÜBIRLIK RODOS ADASI

CITY OF LAODICEA

APHRODISIAS

GUZEL FOÇA- BELLE PHOKAIA

KARS ANILARI

ANCIENT CITY OF ANI,KARS

ARDAHAN SEYTAN KALESI

KARS'DAKI DEDEMI ARIYORUM

KARS'DA MUTLU SON

KOS ADASI ANILARI

KARAGOZ HACIVAT MUZESI

BEN SERVISCIYIM ABI

ASOSDA BIR GUN

ANTIPHELLUS BALIKCISI

TWILIGHT ZONE

TARIHTEN KAPAKLAR

INONU HARPOKULUNDA ,1942

1987 HALK OYLAMASI

CHICAGO DA II. ABDULHAMIT

HEYBELIADA DENIZ LISESI

INONU DENIZ LISESINDE1934

ANLATILMAYAN ISMET INONU

VEKILLER VE RESMIGECITLER

BU ANZACLAR NEREDE?

ISTANBUL ARKEOLOJI MUZESI

HARBIYE ASKERI MUZESI

CANAKKALE, TRUVA

BOSTANCIDA BIR NIŞAN

GOLCUK VE YAVUZ-HAVUZ

JAPONLARIN 1934 ZIYARETI

GAZOZ KAPAKLARI

ÇUKUR VE TURKIYE

HALIL EFE VE CAKIR GUSSUN

BIZANSLI VE BEYAZITLI

KADIKOY, ISKELEDE SABAH

BIR BAYRAM YAZISI

ARMONIKA CALAN KIZ

PARIS GOZLENIMLERI

METEOR CUKURU

MINIBUS SOFORU ZEYNEL

BIR EGE DILBERI

BIT PAZARINA NUR YAGDI

BIR RUYA

ADAM

DENIZ YILDIZININ OYKUSU

SOLUK MAVI NOKTA

GENC OSMAN MONOLOGU

OSMANLI TOKATI VE HIGH 5

HIZIR ILYAS

COLA TURCA

GAZOZ KAPAGI (ORIJINAL)

HARICTEN GAZEL

PORTRELER VE INSANLAR

SUPHI EFENDI KIMLIGI

MISKET MACLARI

BIR DENIZALTI ZABITI

SEMINE CELASUN GUNAY

BEYKOZ KUNDURA EMEKCISI

BÜLENT

1975 DE BIR ASK HIKAYESI

BIR KARANFILLI ADAM

1942 DE EN UZUN YOLCULUK

KINDER HEIM

KÜTAHYADA MACAR DEVRIMCI

MY MOTHER LAMIA

BIR COCUKLUK ANISI

CATHY CARR ROPORTAJI 1974

OSMANLI YUZUCULERI

JOEPA BIR AMERIKAN IKONU

MUZE EV

MUZIK VE BEN

ANNEMIN SANDIGINDAN

VATMAN ALI BEY

YESIL KAPI

MAHMEDET HOCA

29 TESRIN

SEREF STADI

ESKI SEREF STADI 1

ANDRAS KUTTIK

BJK SOHRETLER KOFTECISI

VALA SOMALI

SUKRU GULESIN- NAZIK DEV

MUSTAFA KIZILTAN BESIKTAS

KARAKARTAL MEHMET GALIN

SAMPIYONLUK YILDIZLARI

SON BABA RECEP ADANIR

KEDI KALECI VAROL URKMEZ

PANTER KALECI NECMI MUTLU

BJK'NIN ILK YABANCILARI

SEREF-HAKKI-SEBA

BESIKTAS'S USA TOURS

GELINCİK TARLALARI

TAKSM KIŞLASI CIRCA 1925

HELE HELE SERGEN KAPTAN

BABA BOSQUE

SANTRASI YAPILMAYAN GOL

YUSUF ILE SANLI

SENOL BIROL

KUCUK AHMET

GUVEN ONUT

DEMIROREN'E ACIK MEKTUP

KONAK KADIN FUTBOL TAKIMI

PASKAL VE BJK FORMASI

SARI LACIVERT

BERLIN PANTERI

TEMİZ FUTBOL

CARSI

BIR YASAM TARZI

KARANFILLI ADAM

ESKI BIR MILLI MAC

DR. VEDII TOSUNCUK

ELLI YIL SONRA PRATER'DE

VALA SOMALIDAN BJK TARIHI

1964 ALI SAMI YEN ACILISI

SEREF STADI-CIRAGANSARAYI

KAYA VE NAZMI KAPTANLAR

ESKI SEREF STADI 2

BJK INÖNÜ/VODOFONE PARK

GOING TO THE GAME

VODAFONE PARK HONOR TOUR

CHAMPIONS VIDEO 2017

BESIKTAS STADIUM & FANS

A VISIT TO INONU, 2011

BIR SAMPIYONLUGUN ANALIZI

VODAFONE ARENA OPENING

CHAMPION BESIKTAS

WITH BJK PLAYERS OF 2011

BESIKTAS 10 CLAIMS 2 FAME

BJK NEVZATDEMIR FACILITY

SAMPIYONLUKLAR MIMARI

TRIBUTE TO KOBE BRYANT

Q7,GUTI&IVERSON

INSIDE FENER STADIUM

CARTE POSTALE NOSTALGIA

KARTPOSTAL TURKIYE32-1944

MY MOTHERS ISTANBUL YEARS

HAGIA SOPHIA

MY FATHER'S BERLIN 1937

GERMAN WEHRMACHT 1937

POSTCARDS USA 1944

CARTOLINA POSTALE ITALIA

C.POSTALE EUROPA 1937-946

POST-CARD EGYPT 1942

POSTCARD, MIDDLE EAST

PETERHOF, ST.PETERSBURG

1CE UPON A TIME ISTANBUL

DIYARBAKIR 1955

SOUTH EASTERN TURKEY 1955

ANKARA&ISTANBUL 1956

PARIS 1956

JUKE BOX NOSTALGIA ↓

1957-1960 POP

1960-1970 POP

1970-1980 POP

1980-1990 POP

SYLVIE VARTAN IN ISTANBUL

RANDOM NOSTALGIA

ED SHEARAN&DUA LIPA

NORAH JONES& NATASHA ST.P

NOSTALGIC TRIOS

LACASA DE PAPEL

YURTTAN SESLER

TURKISH MUSIC PORTAL

MUNIR NURETTIN SELCUK

ZEKI MUREN

YILMAZ MORGÜL

SELDA BAGCAN

RUHI SU

ASIK MAHSUNI

ZULFU LIVANELI

NESET ERTAS USTA

TARKAN

ISTANBUL ERMENI MUZIGI

SECULAR BYZANTINE MUSIC

SARO SECIKYAN

EYPIO CUKUR RAP

FATHER OF ANADOLU POP

TURKISH FOLK BY P. DWEYER

PLAY FOR THE NATURE

YOLA CIKTIM MARDINE

VARDAR OVASI

ANNEM ↓

DOGUM GUNU,ANNELER GUNU

ANNEMIZ LAMIA

LAMIA HAMINNE AND TAYLOR

HALAM LAMIA

"EVIM/HOME"

NOSTALJI TRENI

LIFE OF MY FATHER

REUNITED/ONLAR KAVUSTULAR

SON CINAR BULENTSARACOGLU

FAMILY BLOG ↓

ESRA'S WEDDING ALBUMS

BRIDE'S DAD'S SPEECH

ESRA'S BRIDAL SHOWERS

ESRA'S BABY SHOWER

ESRA GRADUATION,ENGAGEMEN

OZMERAL PATERNAL F.TREE

OZMERAL MATERNAL F. TREE

LAMIA&HAMZA VIDEO 1999

DURUPINAR PATERNAL F.TREE

DURUPINAR MATERNAL F.TREE

BABY MADISON FABLE

BABY TAYLOR FABLE

ASHTON AYDIN FABLE

TAYLOR BABY&TODDLER YEARS

WEILS' WEDDING AND HOUSE

ASLI'S SHOWERS 2008-2009

FAMILY HOLIDAY PICTURES

CAPS IN ENGLISH

LONGEST JOURNEY IN 1942

FLYING BOAT DORNIER DOX

MARBLE MATCHES

ROME SUMMER OF 1956

MYSTERY MAN OF ST PETERS

EMAILS FROM JAN CLAIRE

KINDERHEIM HILDEN 1955

LATE NOVEMBER

A DAY IN BODRUM

3 DAYS IN CAPPADOCIA

A DAY IN ASIAN ISTANBUL

14 DAYS IN TURKIYE

A DAY IN TURGUTREIS

2014 BERLIN LETTERS

1937 BERLIN LETTERS

GOODBYE MY HOUSE

OUR OLYMPIAN IN OUR HEART

ZULAL THE BACKSTROKER

LORI MY ASSISTANT

MY TRIP ON THE MEGABUS

LYCIAN CITIES OF TURKEY

ATATURK-ROOSEVELT LETTERS

SULTAN SULEIMAN

TRANSFORMING OF SS SOLACE

TURKEY&THANKSGIVING

EINSTEIN'S PLEA TO TURKEY

TURKISH HELP TO IRISH

PRESIDENT OBAMA'S TRIP

USA MILITARY IN TURKEY

FLAG RAISING CEREMONY

RENAISSANCE MAN

"NOAH'S ARK" OR IS IT ?

STORY OF SANTA CLAUS

STORY TELLER OF ANATOLIA

TURKISH COFFEE

DOWN CAFE

ECEVIT IN NEWYORK 2002

SUKI, OUR CAT

HERR WAMLEK

ISTANBUL STORIES

SARAC AHMETEFENDI MANSION

BOMONTI BEER FACTORY

EVANGELISTRIA GREEKCHURCH

A WALK: BALAT FENER AREA

A WALK IN YELDEGIRMENI

CRIMEAN MEMORIAL CHURCH

SHOPPING IN GRAND BAZAAR

GIRL PLAYING HARMONICA

NURPERI

RAIMONDO D'ARONCO

HAMAM(OLD TURKISH BATH)

IN SEARCH OF LULU

ZEYREK MOSQUE& MONASTERY

COLUMN OF THE MARCIANUS

TRUE CROSS IN ISTANBUL ?

ISTANBUL MYTHS IN ENGLISH

LEGEND OF LEANDER'S TOWER

77 NAMES OF ISTANBUL

7HILLS 700MOSQUES ISTANB.

7 Churches of Anatolia

PANAROMIC TOURS/SANAL TUR

ISTANBUL WANDERER

ISTANBUL ABOVE AND BELOW

SUNKEN ISLAND OF VORDONIS

CHAINS UNDER MARMARA SEA

TUNELTHE SUBWAY

BASILICA CISTERN&MEDUSA

LEGENDS OF MAIDEN TOWER

CONSTANTINE COLUMN

HAMAM THE TURKISH BATH

HIPPODROME THE HORSEARENA

CHURCH OF SERGIUS&BACCHUS

COLUMN OF MARCIAN

ZEYREK PONTACRATORCHURCH

A VISIT TO SAMATYA

A GOLDEN HORN BOAT TRIP

CLASHING ROCKS OF KYNEA

RHEBAS RIVER/FORT RIVA

PERA PALACE HOTEL MYSTERY

ISTANBUL PHOTOS

ISTANBUL FOUR SEASONS

PANAROMIC BOSPORUS

BYZANCE SCEENS A HELBERT

ISTANBUL VIDEOS

GOZTEPE PARKI

HEYBELIADA

ADALAR/PRINCE ISLANDS

ISTANBUL PICTURES

BEYOGLU PICS

ISTANBUL GATES&DOORS

ISTANBUL TOP TEN MUST SEE

ISTANBUL FERRY LANDINGS

ISTANBUL BAZAARS

ARA GULER'S ISTANBUL

CARSI THE MARKET

BOSPHORUS, ISTANBUL

A GOLDENHORN FERRY TRIP

TURKIYE PHOTOS ↓

LAODICEA-DENIZLI

ARA GULER'S APHRODISIAS

BEYPAZARI HOUSES

YEDI GÖLLER

ANKARA'da GEZINTILER

AYVALIK- CUNDA

KONYA

UMURBEY BAYAR ANIT MEZAR

BURSA

BURSA KULLIYE VE TURBELER

BODRUM

CAPPADOCIA

URFA

KAS,KALKAN,DEMRE

ALANYA

DALYAN VIDEO

DALYAN, GOCEK, FETHIYE

ANKARA

TWIN BEAUTIES/IKIZGUZELLE

PHOTOS USA ↓

PHILADELPHIA

BOSTON

CHICAGO

CHICAGO LAKE FRONT

LAKE MEAD,NEVADA

LAS VEGAS

INDIANAPOLIS

SANFRANSISCO AND MONTERY

SAN ANTONIO, TEXAS

San Diego

NEW ORLEANS

NEW YORK

PENNSTATE

WALKING THE TRAIL

FLAG RAISING IN COLUMBUS

WORLD PHOTOS

PARIS

LONDON 1967

ITALIA

DUSSELDORF 1956

SAREJEVO

ATATURK'S BIRTHPLACEHOUSE

KAVALA, GREECE

ISLAND OF RHODES

A GLIMPSE OF IRAN

INDIA/NEPAL

CARIBBEAN ISLANDS

PRESIDENTS & KINGS TOMBS

DARFUR/SUDAN

I-FOOD

BAKI USTA'S DENIZLI KEBAB

ISTANBULLITE'S FOOD

STREET FOOD

NOSTALGIC SICILY'S PIZZA

GOLDEN CORRAL COLUMBUS

CAFE ISTANBUL

ANNE'S COOK BOOK

I-BLOG

YOU TUBE

SBF YEARS 1965-1969

WINTER IN ISTANBUL

DUVAR YAZILARI

POSITIVE THOUGHT OFTHEDAY

MY CINEMA

ART WORK

Translate
Bookmark and Share
HALİÇTE BİR SEMT : FENER
 
Justinian Koprusu Halic'in en arkasinda
 


Boğaziçi İstanbulun ortasından nehir gibi akan sihirli bir deniz. İki kıtayı birbirinden ayıran, kıvrıla kıvrıla akan lacivert suları ile, kıyılarında  bir benzeri olmayan yalıları ve sarayları ile, Karadenizden Akdeniz’e gidip gelen gemileri ile, vapurları, balıkçı kayıkları, yamaçlarındaki yemyeşil koruları, balıkları kuşları ile, ciğerlerinize çekeceğiniz temiz  havası ile insana hayat veren ve onu  büyüleyen bir doğa harikası. İstanbul’a her gelen turist burada ne kadar kısa kalırsa kalsın vapurla veya tekneyle bir Boğaz turu yapar. Ama aynı şeyi Haliç için söyleyemeyiz. Ne zaman vapurla Haliçten Eyüp’e kadar gitsem yolcuların çoğunun tek tük yabancı turistler hariç, bu bölgede yaşayanlar olduğunu farketmişimdir.

Oysa Osmanlılar, Avrupalıların “Golden Horn”  dediği bu durgun suya “Haliç-i  Dersaadet” yani İstanbul Boğazı derlermiş. Tabii İstanbul’un Dersaadet dışında bizim saptayabildiğimiz yetmiş küsur ismi var. Boğaziçi’nin ismi ise” Haliç-i Bahri Siyah”,yani Karadeniz Boğazı imiş. Karadeniz boğazının insanların yaşadığı ve gezdiği bir yer olarak önem kazanması son üç, bilemediniz son dört yüzyılda olmuş. Oysa Haliç ezelden beri var, çünkü şehir zaten Haliçin iki yakasında kurulmuş. Bilindiği gibi Sarayburnunda ilk şehri M.Ö.668 yılında Megaralı  Byzas kuruyor ve Kalkedonlulara da (Kadıköy), buranın güzelliğini görmeyip karşı yakaya yerleştikleri için “körler “ diyor. Oysa tarihi yarımada yedi tepesi ile  hem güzel hemde bir iç deniz şeklindeki Haliç’i ile, denizden gelecek gemilere tabii bir liman sağlamakta. Yarımadanın etrafı koruma için önce Byzas tarafından, sonra M.S. 198 de  Septimus Severus, 324 de Konstantin,  ve 413 de Theodosius tarafından surlarla çevriliyor. Haliç’in Karaköy ve Eminönü arasındaki  ağzı da 1453 de olduğu gibi denizden gelecek bir tehlike anında zincirle kapatılabiliyor.

Tarihi yarımadanın karşısı Galata  ve onun yukarısı da  Pera . Galata’nın adının eskiden buradaki sütçü mandıralarından geldiği söylenir. Pera ise Rumca  “Karşı Yaka” anlamına geliyor. Zaten biz nasıl çocukluğumuzda Kadıköy’den karşıya geçtiğimizde ” İstanbul’a gidiyoruz” diyor idiysek, Bizanslılarda, kartal gagası şeklindeki  tarihi yarımadadan, Cenevizlilerin yoğun olduğu  Galata’ya geçtiklerinde “ karşıya geçiyoruz “ derlermiş. Galata kulesinin etrafı da Kasımpaşadan, Tophaneye kadar surlarla çevriliymiş. “Bizanslılar” dedik aslında bu tabirde on altıncı filan yüzyılda tarihçilerin Byzas’dan ürettiği bir isim. Oysa Rumlar kendilerini hep Roma İmparatorluğunun vatandaşları olarak görmüşler, Rum kelimesi’de Roma’dan türemiş, ama Rumlar hiç bir zaman kendilerine Bizanslı dememişler.


 
BEYAZIT KULESINDEN HALIC
PIER LOTI'DEN HALIC BY ERCAN ALP

Gelelim biz gene avrupalıların Golden Horn dediği , Haliç denizciğine. Neden mi “Golden Horn” demişler buraya  “Tatlısu Balığı Avrupalılar”? Çıkın Büyük Çamlıca tepesine benim yaptığım gibi bir gurup vakti ve bakın Haliç’in altın parıltıları ile ışıldayan sularına, o zaman sizde anlayacaksınız nedenini. Haliç’in güneyindeki  birinci tepeye şehir kurulmuş,  Akropolis denmiş adına. Sonra hemen berisine de Nekrapolis denilen  mezarlıklar yapılmış. “Dünyanın burası başlangıcı” denmiş, Ayasofyanın yanıbaşında,  Tetrastoon denilen dört kenarlı Agoradan bir yol çıkmış” Mese” diye, bugünkü Yedikule deki AltınKapı ya kadar uzanmış.  Yolun etrafında meydanlar kurulmuş, anıtlar dikilmiş.  Megara Sarayındaki Gotlar sütunundan, Konstantin meydanındaki Çemberli Taşa, Beyazıt’taki Forum Tauri’den, Fatihteki Kıztaşına, Cerrahpaşadaki Arcadius sütundan, Kocamustafa Paşadaki Altı Mermerelere. Paganlıktan Hiristiyanlığa geçilincede kiliseler yapılmış zamanla bu semtlere. Küçük ve Büyük Ayasofyalar, Aya İrini, Khora ve Pontokrotor Manastırları, Fethiye Camii, Fenari İsa Kilisesi , Ayia Teodasia Sarayburnundan Haliç sırtlarına kadar İstanbulun bu eski “Boğaz”ını süslemişler

Sonra Fatih Sultan Mehmet Han’ın İstanbulu fethi ile 29 Mart 1453 de  Osmanlılar devri başlamış . Mimar Sinan önce Yavuz Sultan Selim Camiini,  çıraklık eserim dediği  Şehzade ve kalfalığına rastlayan Süleymaniye camilerini yapmış Haliç’in sırtlarına. Sonra  Haliç’in ağzında Mısır Carşısı yanına Rüstem Paşaya küçük bir cami yapmış çinileri ile meşhur. Ama asıl incisini Edirnekapı’daki  altıncı tepe’ye kondurmuş, kimine göre aşık olduğu kadın, Mihrimah Sultana. Fatih Camii , Beyazıt Kulesi, Valens kemerleri, Zeyrek Camii, Haliç Surları, Tekfur  sarayı hep Haliç’in güney  kıyılarının tepelerinde görülürmüş. Haliç’in batıdaki en dip kısmında’da İslam’ın en değerli üç mekanından biri Eyüp Sultan Camii ve türbesi, birçok ünlü Osmanlının son istirahatgahı Eyüp mezarlığı, Sultan Reşatın türbesi,  Feshane,  Pier Loti’nin, İstanbulu seyredip   sevgilisi Aziyade’ye şiirler yazdıgı tepe varmış. Kuzey kıyılarında ve yamaçlarında Galata Kulesi, şimdi  Kuzey Deniz Saha Komutanlığı olan Mühendihane-i Bahri Hümayün,  Kasımpaşa tersanesi, Has Bahçedeki Aynalı Kavak, Agatha Kristi’nin bir zamanlar bir odasında  roman yazdığı Pera Palas,  Sütlücede Rahmi Koç Koç müzesi, gibi kimi Cenevizlerden, kimi Osmanlıdan, kimide zamanımızdan görüntüler...

Altın Boynuz Haliç’in iki yakasını bir köprüyle birleştirme fikri çok öncelere ait. Galatada’ki köprüden önce, ki bu köprü bugüne kadar dört defa değişmiştir, 6.cı yüzyılda I. Justinian bugünkü Sütlüce ile Eyüp arasında bir köprü yaptırmış. Fatih Sultan Mehmet  de İstanbulun fethi sırasında Kasımpaşa’dan Ayvansaray’a  demir halkalarla birleştirilmiş fıçılardan oluşan bir köprü çektirmiş, üzerindeki tahta kalaslardan da askerler tarihi yarımadaya girmişler. Kimine göre de aslında bu köprü karadan Kasımpaşa’ya indirilen gemilerin yan yana demir atmasından oluşmuş.

Bugün Haliç’in üzerinde dört köprü var. Birincisi, Karaköy ile Eminönü arasındaki yeni Galata köprüsü. Burada bir köprü yapılma fikri ilk defa Sultan  II Beyazıt zamanında ortaya atılmış hatta Leonardo da Vinci köprünün çizimlerini bile yapmış. Ama o zaman  gerçekleşmeyen bu fikir tam 3,5 asır sonra 1845 yılında Sultan Abdülmecit zamanında gerçek oluyor. Galata köprüsünün o zamanki ismi Cisri-Cedid. Bu ilk köprü  tam üç defa  daha yenilenerek 1990 lara kadar geliyor. 1992 yılında çıkan bir  yangın sonucu kullanılmaz hale geliyor ve yerine şimdiki köprü yapılıyor. Eski köprüde ikiye bölünerek Balat- Hasköy arasına taşınıyor ama ortası açık olduğundan köprü işlevini kaybediyor.

Haliçin üzerinde faal olan diğer iki köprüden ilki Unkapanı ile Azapkapı arasında 1831 yılında Bezmi-Alem Valide Sultan tarafından inşa ettirilen Unkapanı köprüsü. Bu köprüye o zamanlar halk “Hayratiye Köprüsü” diyor, sebebide Galata köprüsünden geçişin paralı olmasına karşılık bu köprünün ücretsiz olması. Birkaç değişim gören bu köprü son olarak 1936 yılında yenileniyor ve Atatürk köprüsü olarak adlandırılıyor. Haliçin üçüncü köprüsüde 1971 yılında  Boğaziçi köprüsünün yapımından sonra açılan çevre yollarını Halıcıoğlu ile Ayvansaray arasında  birbirine bağlayan “Haliç Köprüsü”.


 
Yeni Galata Köprüsü
Leonardo da Vincinin Kopru Cizimleri
 

Yazının başındada söylediğim gibi içinde ve çevresinde  bu kadar tarih ve tabii güzellikler barındıran Haliç’i gezmemek bir İstanbul ayıbı olsa gerek. Her İstanbula gelişimde bu tarih hazinesinde yeni yerler keşfetmek, çoğu zamanda akraba gezdirmek içinHaliç vapuruna biner ve Eyüb’e kadar giderim. Her yarım saat baaşı Üsküdardan kalkan “dilenci vapuru” önce Eminönüne sonrada Haliçin iki yakasındaki  o minyatür iskelelerine uğraya uğraya elli dakikada Eyüp’e vasıl olur. Ama galiba  artık Balat ve Fener durakları atlanarak, yalnız Kasımpaşa, Hasköy , Ayvansary, Sütlüce iskelelerinde durduktan sonra Eyüp’e geliyor.

Bende, bu iki iskelede  yani Balat ve Fenerde, hiç vapurdan inemediğimden dolayı, bu iki semti dolaşmak arzusundaydım. İstanbulda bugün son günüm, yarın yolculuk var. Bavulları hazırladıktan sonra Haliçte bir iki saat gezineyim bari dedim. Niyetim Ayvansaray’a vapurla geçmek oradan da yürüye yürüye Eminönü’ne dönmek. Eyüp vapuruna Üsküdar’dan binerseniz kolaydır da, Eminönünde iskeleyi bulmak o derece zordur. Bilmeyenler için tarif edelim:  köprünün ayağındaki Balık-Ekmekçileri ve otobüs duraklarını geçin karşınıza eski bir bina çıkar. İçinden camlı asansörü görünen ve önünde turist otobüsleri park eden bina. Bunun yanından oto parkları arasından daracık bir yol deniz kenarına iner. IDO nun iskelesi bu yolun bitiminde sol taraftadır. Bizim tavsiyemiz önünüze çıkabilecek motor çığırtkanlarına itibar etmeyip IDO iskelesinden saati 45 geçe duran vapura binmeniz. Bende bugün öyle yaptım ve bu güneşli ama serin Kasım sabahı vapura bindim.

Seneler önce ilk bindiğim Eyüp vapuru aklıma geldi, küçük, şirin bir Şehir Hatları vapuru idi. Bacasında Deniz Yolları işletmesinin amblemi vardı. Şimdi bindiğim ise modern bir tekne, üst kattaki açık terasa çıktım. Galata tarafında deniz kenarındaki kanepeye oturdum ve bir çay söyledim. Kasımpaşa’dan karşıma orta okul öğrencisi beş, altı kız çocuğu bindi. Aralarında  fıkır fıkır konuşup  gülüşüp oynaşıyorlar. Şivelerinden anne ve babalarının Doğudan buraya gelip yerleşmiş oldukları anlaşılıyor. Kıyafetleri bir gülistan görünümünde: pembeler, sarılar ,morlar, kırmızılar. İçlerinden birisi öbürlerine göre değişik giyinmiş, siyah taytlar ve üzerinde şort ve elinde de bir cep telefonu, sürekli  text leşiyor. Kızlar on iki on üç yaşlarında ya var ya yok.

Vapurumuz Kasımpaşadan ayrılırken ben eskiyi düşünüyorum. Eskiden tersane artıklarından buraları ne pis kokardı, zaten suda çamur rengindeydi. Geçen gün eski bir lise arkadaşımla** konuşuyorduk. Bana,  Ayvansarayda bizim lise yıllarında Karadenizli ustaların sipariş üzerine kayık, bot hatta yat sınıfı tekneler yaptıgını ve bu bölgede beziryağı ve macun kokusunun Haliç’in asitli kokusuna karıştığını söylemişti. Eminönü’nden Unkapananı’na kadar uzanan hallerin çürük meyva ve sebze atıklarının denizi kirletmeside cabasıydı. Zaten Eyüpün önündeki suda ki iki adacık buraya çöplerin birikip takılmasından oluşmuştu. Sonra bin dokuz yüz seksenler de Bedrettin Dalan’ın belediye başkanlığı  zamanında Haliç’i boydan boya  temizlendi. Tersanelerin çoğu kalktı . Altın boynuzun iki tarafı’na yeşil parklar yapıldı, çocuk bahçeleri konuldu. Çöp adaları içinde kuşların cıvıldadığı yeşil doğa parklarına dönüştü. Ama maalesef  özelikle Balat civarında parklar yapılırken bazı tarihi metruk binalar da buldozerlerle yıkıldı. Sonunda Haliçte ne koku kaldı ne de kesif  deniz kirliliği. Ben bu düşünceler içindeyken karşımdaki kız çocukları  bağırıp, çağırmayı ve itişip kakışmayı arttırdı, zaten rüzgarda esiyor, içeriye girdim ve aşağıya inen merdiven trabzonlarının yanında vapurun Ayvansaray’a yanaşmasını beklemeye başladım.


 
 

Vapurdan çıkarken gene önümde üç kız var. Kızlar esmer, ellerinde kitaplar, belli’ki lise öğrencileri. Aralarında bana yabancı gelen  bir dille konuşuyorlar, acaba  İtalyancamı diye kulak kabartıyorum. Hayır, konuştukları dil Rumca, demek ki bu civarda az da olsa hala Rum aileleri yaşıyor. Zaten bugün özelikle görmek istediğim iki yer var: birincisi Fener Rum Erkek Lisesi, ikincisi de Rum Ortodoks Patrikhanesi. İskelenin önündeki parkın içinden geçerek  sahil yolunun karşısına geçiyor, Balat’a doğru yürüyorum. Balat eskiden özellikle Musevi vatandaşların oturduğu bir bölgeymiş. Avrupa Birliğinin Fatih Belediyesi ile iş birliği ile son yıllarda burada eskiyi koruyarak restorasyon çalışmaları yapılmış. Kıyı şerinde’ki dükkanlar eskiyle yeninin bir karışımı; bir bakıyorsunuz eski püskü bir Nalburiye dükkanı, biraz ilerisinde Ottoman isimli modern bir restaurant, döküldü dökülecek binaların olduğu sokakların yanında, bölge bölge restore edilmiş pastel renkli sıra sıra taş evler.

Bazen yolun deniz tarafına geçerek resim çekiyor, sonra tekrar trafiğin akışının yavaşlamasını bekleyerek kara tarafına dönüyorum. Yol üzerinde sağda solda üzerinde çimler çıkmış, eski kemerler, binalar ve sur kalıntıları var. Böyle bir sur kalıntısı üzerine mermer üzerine altın yaldızlı bir kitabe konulmuş, Fatih Sultan Mehmet’in 23 Nisan 1453 de burada seferi bir köprü kurduğu yazılı. Deniz kıyısında ünlü Bulgar Saint Stephan Kilisesi, restorasyon çalışmaları dolayısı ile etrafı tahta perde ile çevrilmiş ve ziyaretçilere kapalı. Fener Rum Patrikhanesini bulmak için elimde bir tarif yok, ama başımı tepelere kaldırıp Kırmızı Mektebi arıyorum, Patrikhane hemen onun alt kısmında olmalı.

Fener semti Balat’la iç içe, etle kemik gibi, ikisini birbirinden ayırmaya imkan yok. Fatih İstanbulu aldığında burada zengin Cenevizli ve İtalyan tüccarlar ve sefirler yaşarmış. Rumlar bu bölgede özellikle 17 yüzyılda yoğunlaşmaya başlamışlar. Bu yoğunlaşmada Patrikhanenin 1597 yılında buraya nakledilmesinin de büyük rolü olsa gerek. O zamanlar burada önceleri ahşap binalar varmış, ama bunlar devamlı çıkan yangınlar dolayısı ile zamanla taş evlere çevrilmiş. Burada yaşayan insanların çoğu Osmanlı idaresinde görevli yüksek tahsilli  memurlar, elçiler ve hali vakti yerinde kişilermiş. Sonra on dokuzuncu yüzyılda  bunlar Tarabya, Arnavutköy, Moda, Büyük Ada gibi yerlere taşınıyorlar. Yangınlar dolayısı ile metruk kalan evlere, gene Rumlar, ama bu defa orta halli insanlar, sanatkarlar ve esnaf yerleşiyor.  6-7 Eylül olayları sonrası Rumların çoğu Fenerden ayrılıyorlar. Onların boş bıraktığı evlere de çoğunluğu Karadenizden gelen göçmenler yerleşiyor. Sıra evler, Samatya’daki taş evlerin benzerleri. Evlerin yüzeyleri vapurda gördüğüm küçük kız çocuklarının giysileri gibi: sümbül morları, gül pembeler, papatya sarıları, fıstık yeşilleri.  Sokakta  bir evden diğerine gerilmiş iplere mandalanmış çamaşırlar, bina  duvarlarında ve damlarında çanak antenler, bina altlarında bir bakkal, bir fırın, daracık yollara park edilmiş arabalar ve sokakta oyun oynayan küçük  çocuklar.

Kırmızı Mektep Fener sırtlarında tepeye yakın bir yükseklikte. 1881 yılında Dimentios adlı ve bu okulun eski binasında okumuş bir Rum mimar tarafından yapılmış. Okul uzun yıllar Rum Erkek Lisesi olarak hizmet vermiş, sonra hemen yan sokaktaki Rum Kız Lisesi ile birleşmiş. Eğer Haliç’e hiç gitmedinizse, tarihi yarımadadan yada Galata’dan bu muazzam binayı göremezsiniz. Haliçten vapurla geçerseniz, İspanya ve Fransa da benzerleri olabilecek bu kırmızı şato, yeşil damlı görkemli kubbeli kulesi ile hemen dikkatinizi ve hayretinizi çeker. Çoğu kişi de bu önceden hiç görmedikleri  binayı Fener Rum Patrikhanesi zanneder. Bu binayı yakından görmek sizde hayranlık duyguları uyandırır. Marsilya’dan getirilen kırmızı tuğlalar, pencere pervazlarındaki beyaz renkle o kadar uyumlu bir görüntü içindeki. Binanın cephesinde girinti ve çıkıntılı bölümler, tepesindeki hisar burçlarına benzeyen taçlar ve alnında yuvarlak bir saat. Kısacası İstanbulun Roma, Bizans  yada Osmanlı yapılarına hiç benzemeyen eklektik bir mimari şaheseri. Ne yazık’ki demir kapıları kapalı olduğundan içeri girip Kırmızı Mektebi gezmem mümkün olmadı. Zaten kapılar açık olsa bile, önceden izin alınmadan, içeriye girebileceğimi zannetmiyorum.


 
FENERDE KIRMIZI MEKTEP
 

Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldıktan sonra buradaki Rum Ortodoks Patriğinin, dünyada yaşayan canlı bütün  Ortodoksların liderliği olan Ekümanlık ünvanın’a dokunmamış hatta çıkardığı fermanla onu koruma altına almış. Önceleri  Çarşamba semtindeki Pammakaristos kilisesinde olan Patrikhane 1597 yılında Fener’e naklediliyor. Buradaki kilisenin adı’da St. George yada Aya Yorgi. Patrik hem Aziz Andrea’nın vekili hemde Ortodoksların lideri kabul ediliyor. 1881 yılında Mora isyanınını tetiklediği düşüncesiyle o zamanki Patrik V. Grigorios üç metropoli ile birlikte Patrikhanenin giriş kapısı önünde  idam ediliyor. On dokuzuncu yüzyıl sonları başlayan  Balkan hareketleri ile bu bölgede yaşayan Ortodokslar ve Yunan Kilisesi Fener Patrikhanesinden ayrılıyorlar. Bugün Amerika, Avusturalya, Ege Adaları ve Girit Ortodoksları hala Fener Patrikliğne bağlı.*

Patrikhaneye yolu denize paralel giden kırmızı renkli parke taşlarından yapılmış muntazam bir yol. Etraftaki yüksek taş duvarlardan içerisi pek görünmüyor. Tam kapıda bir nöbetçi kulübesi var. İçinde kimse yok, kapıdan içeriye giriyorum. Önümde siyah boyalı ve  iki kanatlı bir kapı çıkıyor. Kapıların alt bölümünde tipik Bizans Haçlarından bir demir parmaklık var. Patrik Grigorios’un önünde idam edildiği bu kapı o gün bugün kapalı. İçeriye soldaki kapıdan giriyorum. Sağ tarafta burada çıkan yangından sonra 1991 yılında yenilenmiş koyu kahve renkli ahşap Patrikhane binası var. Solda ise içinde bir Osmanlı sebili olan taş avlu ve Aya Yorgi Kilisesi. Belkide dış görünüşü ile İstanbulun en gösterişsiz  Rum kilisesi. Kapıdan içeriye giriyorum, hemen solda altın  çerçeveli, camekanlı , seyyar satıcı stand’ine benzeyen içinde mumlar yanan bir masa var. Alt kısmında Bizansın sembolü altın yaldızlı kartal kabartmaları görünüyor. Kilisenin girişi tahta oymalardan yapılmış  Meryem ve bebek Hz. İsa ikonları ve  Azizlere ait kabartmalarla dolu. İçeride benden başka Fransız genç bir çift var. Hz İsa’nın haç’a bağlandığı sütunun burada olduğunu duymuştum, ama içeride o kadar çok incelenecek sütun ve kalabalık süs var’ki bu sütun hangisi bilemiyorum.

İstanbul’daki camilerde çoğu zaman içeriye giren ışık, duvardaki çiniler, kubbedeki işlemeler ve sarkan kandillerle,  kendinizi bir çiçek bahçesi içinde ve açık havada gök kubbenin altında gibi hissedersiniz . Sanki güneş doğmuş ve sabah olmuştur. Dünyadaki çoğu eski kiliselerin içi ise bütün ihtişamına karşın karanlık ve loştur.  Amerika’da gördüğüm mahalle içlerindeki yeni devirin kiliselerinin içerisi aydınlıktır. Camlar genellikle bizim camilerdeki gibi içeriye güneş ışığını yansıtan vitraylarla süslenmiştir.

Aya Yorgi kilisesi ise tam bir mücehevver kutusu. İçerde sanki bir gurup vakti, güneşin batışı havası var. Tavanda çok büyük kristal avizelerden yalnız biri yanıyor, oturacak koltuklar şarap rengi kadifeden, Patriğin oturacağı kısmın arkası, hepsi  altın kaplama  çerçeveler, şamdanlarla, ikonlar, meryem ve Hz İsa tabloları ile dolu. Tavanların her köşesinde Azizlerin tabloları görünüyor, ve en yukarıdaki küçük pencereden küçük bir ışık hüzmesi içeriye süzülüyor.

Dışarıya çıkıyorum, iki adet mum yakarak camekanlı kum masasına koyuyorum. Aklıma çocukluğumda gittiğim Kocamustafapaşa  Sümbül Efendi camiinde anneannemle kandil günleri yaktığımız ve türbe önüne koyduğumuz mumlar geliyor. Kapıdan çıkarak çam ağaçları arasındaki güzel bahçeden geçiyor ve tekrar  kırmızı parke taşlı yola geçiyorum.


 
   
I-PAD/TABLET USERS
 
View all
Get your own
 
 
Ecumencial Patriarch of the Greek Orthodox Church Bartholemow's visit to the Aios Konstantini -Eleni Greek Orthodox Church in the marketplace of Mustafapaşa, Göreme
 
Photos by Cem Özmeral  istanbullite.com

 
 
 
Günde kırk beş dakika yürümeye alışık birisi için Fener’den Eminönü’ne yürümek hiçte zor olmadı. Kıyı boyunca parklar içinden geçtim. Çocuk bahçelerinde genç anne babalar çocuklarını oynatıyor, kıyıda sevgililer ele ele yürüyorlardı. Balıkçı teknelerinin olduğu yerlerde bira içen aylaklar  ve tekte olsa yere kıvrılmış evsiz bir insan gördüm. Küçük balıkçı kayıklarının önünde kömür ateşli mangalda 3 liraya ızgara balık ekmek satılıyordu. Atatürk köprüsünün altında yaya geçiti olmadığından köprünün üstünden geçmek oldukça zordu. Tekrar ana caddeye geçerek köprüye giden yolu geçtim ve genişleyen kaldırımdan yoluma devam ettim. Önümde ikisi kol kola üç deri ceketli genç yürüyordu. Pembe  pamuk şekeri satan adamı görünce durdular ve birer lira verip birer şeker aldılar. Unkapanından sonra binalar daha bir yenilendi, sol tarafımda, eski yemiş iskelesi civarında denize inen merdivenlerin bitiminde küçük, restore edilmiş ama hiç bir güzelliği olmayan bir cami gördüm. Önce kendi kendime  “bir resmini çeksem mi  acaba?” diye düşündüm. Sonra “boşver ne özelliği var ki?” dedim ve yürümeye devam ettim. Nereden bilecektim’ki, bu cami aslında Evliya Çelebinin rüyasında gördüğü Ahi Çelebi camiiydi. Evliya Çelebi rüyasında bu caminin içinde Hazreti Muhammet’i görmüş ve onun kendisine bir dünya seyahatine çıkması için muvafakat vermesi üzerine seyahatlerine başlamış ve o ünlü Seyahatnamesini yazmıştı. Bu bilgiyi Columbus’a döndükten sonra öğrenecek ve resmi çekmediğime üzülecektim.

Evet Haliç böyle bir yerdi, her taşının altında bir tarih, bir medeniyet ve bir efsane yatıyordu. Eğer Haliç’i gidip görmedinizse, çok şey kaçırıyorsunuz. En azından Eyüp’e kadar yapılacak  bir vapur seyahati ile çok güzel birikimler kazanacaksınız. Benden söylemesi...

Cem Özmeral
24 Şubat 2012
Dublin, Ohio

Kaynakça:
*İlber Ortaylı, Şehir ve Kültür İstanbul, Balat,İstanbul 2011
Jack Delon, İstanbul Gezi rehberi , İstanbul 2000
Haliç Haritası, Bizansist Touchup, Wikipedia
**Arif Kaman


 
BACK TO TOP/EN BASA
NEXT/BIR SONRAKI
BACK HOME/ANA SAYFA

                                                                                        

                                                                                                       Page copy protected against web site content infringement by Copyscape  

                           
                                                                                              ©2022.All rights reserved        

Website powered by Network Solutions®