Eski güzel bir şarkı vardı; "Benim Güzel Manolyam" diye. Bizim evde de güzel bir begonvilimiz var. Aslında begonvilimizi görseniz, bunun neresi güzel dersiniz büyük bir ihtimalle. Hani eskilerin bir lafı vardır " kız-kurusu" diye, buda öyle bir şey iste. Görmüş, geçirmiş artık yaşlanmış incecik bir tel gibi kalmış kurumuş birkaç dal uzantısı. Yada birkaç gün öncesine kadar öyleydi. Sonra bir sabah kalkıp bizim güverteye* çıktığımda, başının üzerine küçücük bir kırmızı çiçek iliştirdiğini gördüm. Bugün Eylülün biri, iki senedir bir tanecik bile çiçek açmayan begonville acaba mevsimlerimi şaşırdı diye hem düşündüm, hemde sevindim.
Bu begonville sevgisi bende, ilk defa yetmişli yılların başında başladı. Genç bir banka müfettişi olarak gittiğim Bodrumda masmavi deniz kadar, bembeyaz evlere bir gelin duvağı gibi sarılmış sarılı, beyazlı ama daha çok kırmızı çiçekli, dikeni elinize batmayan sarmaşıklara hayran olmuştum. Bilirsiniz Marmaris’de tepeler çam ağaçları ile donanmış yeşil ve zengin, Bodrumda ise bir maki griliyi içinde kısır ve fakirdir. Ama Bodrumu, Bodrum yapan o güzel arşipel’in laciverti kadar, tepelerin üzerindeki beyaz badanalı ev ciklerin sarmaş dolaş oldukları kırmızı tonlu begonviller. Kimine göre eskiden Bodrum’da begonville yokmuş. Cevat Şakir , Bodrum’a kalebentliğe sürüldüğünde, Büyük Ada’dan getirmiş ve dikmiş ilk Begonvili. Halikarnas Balıkçısı bununlada kalmamis, grapefruit ve bu yörede olmayan, Akdenize has, birçok nadide çiçek ve narenciye tohumunu İspanyadan getirip, serpiştirivermiş Bodrumun kurak ama mümbit toprağına.
1985 yılında on yıllık bir aradan sonra Bodruma ilk kez geri döndüm. O zaman oldukça küçük bir otel olan ve henüz diskoya dönüşmemiş Halikarnas Otelinde kalıyorduk. Bir akşam üstü , eşim Sitare ile ayağımızda o zamanlar Bodrum çarşısında yapılan deri sandaletler, otelden çarşıya doğru deniz kıyısından yürüyorduk.Birden gözüm beyaz yüksek duvarlı bir yapıya takıldı. İki katlı beyaz badanalı beton bir köşk ve duvarların arkasından yükselen ve bir koruyu andıran manolya ve ceviz ağaçları. Köşkün bahçe kapısı duvarları gibi oldukça yüksek. Ahşap kapı çivit mavisi, her iki tarafinda pirinç tokmaklar var. Kapının, göğüs hizası, mavi denize açılmış bir yelkenlinin beyazı gibi ak renkli kafeslerle donatılmış. Kapının üst kısmı Akdeniz yapılarındaki tipik bir yuvarlıklarla kümbetlenmiş.Bu kümbetin üstünden kapının iki yanına salkım saçak mora çalan kırmızı renkli bir begonville cümbüşü sarkıyor ki, görülmeye değer. Kızıl saçlı , mavi gözlü, beyaz yemenili bir Ege dilberi sanki mübarek.
Ağustos ayının tam ortasında çiçeklerin en güzel olduğu bu mevsimde o gün çektiğim resim, ne yazık ki filmi yanlış sardığım için hiç bir zaman çıkmadı. Ama ben bundan sonra Bodruma her gidişimde, Mavi Kapıyı hiç unutmadım. Ne yapıp yapıp önünden bir kere olsun geçmişimdir. Gene böyle bir buluşmada, bu sefer 2000 yılının Haziran ayında , Mavi Kapının bir resmini de çekmeyi ihmal etmedim. Belli ki köşkün sahibi, bakımlı bir hanım gibi kapının ihtimamını ihmal etmiyordu. Mavi beyaz makyaj gene göz kamaştırıyordu. Ama o gür, güzelim saçlar kısacık kesilmiş ve bir taçtan topuz gibi başının üzerinde toplanmıştı. Duvarın hemen yanından mavi kapının sanki boynuna sarılır gibi uzanan yeşil ve dikenli birkaç kaktüs adeta Ege dilberinin hayatında başka kişilerin olduğunu anlatıyordu. Bizde yetmişli yıllarda başlayan begonville sevgisi tabii hep ilerleyerek devam etti. On altı yıl yaşadığımız Baton Rouge şehrinde bir ara Sitare begonville yetiştirmeye çalıştı. Ama Louisiana’nın bataklık toprağından mı, yoksa kırmızı beyaz Açelyaların kıskançlığından mıdır bilinmez, bir türlü serpilemedi diktiğimiz fidecikler. 1990 li yılların ortasında Columbus, Ohio’ ya yerleştik. Soğuk bir kışın ardından, Akdeniz iklimli San Diegoya gittik bir bahar günü. Dört, beş gün tatil yaptığımız bu güzel belde de rengarenk güller kadar, begonvillere hayran olduk bir kere daha.Son günümüzü, Beverly Hills'de geçirdik. Beraber yolculuk yaptığımız dostlarımız Aldemirler ile, şöhretlerin mahallerini dolaştıktan sonra, harıl harıl begonville aramaya başladık. Sonunda, bir Wal Mart’tan üç adet kırmızı, sarı begonville fidanı aldık. Binbir zahmetle Columbus'a taşıdığımız bu fidanlar evin icinde yetiştirmemize rağmen bir türlü tutmadı.
En güzel begonvili nerede gördün son yıllarda diye sorarsanız, size birkaç yeri tavsiye edebilirim. Bodrum, Turgutreis’de Mavi Boncuk sitesi , Marinanın biraz ilerisinde bir begonville cenneti. Bir ressamın paletindeki renkleri düşünün : vişne çürüğü, nar kırmızısı, petek sarısı, kar beyazı hepsi var. Ya, Turgut Reis’in karşı yakası Kos Adası, yada Osmanlının İstanköy’de ki harabelere giren kapının üzerindeki muhteşem domates çürüğü begonville azmanına ne demeli ? En heybetlisi bu olmalı. Birde en güzeli var ki, bunu muhakkak görmelisiniz. Eğer yolunuz düşer de Kekova'da bir tekne turu yaparsanız muhakkak Simene'de (Kale) mola verirsiniz. Eh, kaleye doğruda tırmanacaksınız taş köy evlerinden yapılan hediyelik dükkanlarını görmek için. Soluk almak için durduğunuz ilk tepede göreceğiniz manzara sizi şaşırtacaktır. Aynı kökten, kırmızı, beyaz ve sarı renkli, ucuz begonville . Bir tabiat harikası adeta .Kimine göre de çiçek çiçek dolaşan arıların aşılaması sonucu doğan bir mucize.
Şu anda bizim evde olan begonvillii bundan altı sene önce kayınpederim hediye etmişti. Zannederim, Turgutreis’den küçük bir filiz halinde Columbus’a getirmiş biraz palazlanınca da bir saksıya koyup bizim eve’ e getirmişti. Mayıs ile Ekim ayları arası güvertenin bol güneşli bir köşesine koyduk saksı ile. Bir sevdi yerini ki, pıtrak pıtrak, kırmızı yapraklarını cömertçe açtı ilk dört sene. Havaların soğuması ile birlikte saksıyı içeri alıyor evin güneş alan bir köşesine koyuyorduk. Sonra da o şarap kırmızısı yaprakların önce kararışını ve giderek bir güz sarısına dönüşümünü ve nihayet yeni yil gelmeden beyaz halının üzerine dökülüşünü izliyorduk.
Son iki senedir kırmızı begonvil lerimiz yazın tek bir kırmızı çiçek vermedi. Yaprakları bile yeşilden çok sarıya çalıyor ve Ağustos geldiğinde bütün yaprakları dökülüyor ve kuru dalları ile bir iskelet görüntüsü veriyordu. Neredeyse bu kız kurusundan bir şey olmaz diye ümidi kesiyordum ki, bir Eylülde başının üzerine taktığı o kırmızı çiçeği görünce içimi bir sevinç sardı. Dikkatli bakınca her dalında açılmaya hazır küçücük tomurcukları gördüm.
Şimdi Eylülün yirmi biri. Begonvilimiz saçlarında onlarca kırmızı kurdela takmış bir Ege dilberi gibi Eylül güneşinin altında serilip, serpiliyor.
Cem Özmeral
Dublin, Ohio
22 Eylul 2004
**Evin ilk katının dışarıya teras yada balkon şeklindeki ahşap uzantısı.İngilizce, "deck" kelimesinin, "mot et mot" karşılığını kullanarak, belkide denize olan hasretimden " güverte " diye liberal bir tercüme yaptım.
KOS ADASINDAKI AZMAN
BENIM GUZEL BEGONVILLAM
7 OCAK 2021. BIR GÜNCELLEME
MAVI KAPI 2021
MAVI KAPI 2001
Bodrum’da 2001 yılında çektiğim, tepesinde eflatun begonvillerin bittiği mavi bir kapının fotoğrafından esinlenerek yazdığım bir Ege Dilberi yazısının üzerinden tam yirmi yıl geçmiş. Bu tablonun güzelliği beni o kadar çok etkilemişti ki fotoğrafı camlatıp evimizin bir köşesine asmıştım, ve o günden beri orada duruyordu.
Geçen gün televizyonda bir Türk dizisi seyrederken reklamlarda Bodrum’daki o mavi Kapıyı görür gibi oldum. Hemen kumandanın geri tuşuna bastım ve ekranı sabitledim .Evet yanılmamışım, mavi kapı Bodrum beyazları içinde bana bakıyordu Benim siyah saçlarım, yitip giden yirmi yılda seyrekleşmiş, kırlaşmış ve tepede dökülmüştü. Oysa Ege Dilberi dipdiri kalmış, mavi kapının üstünden saçlarını modaya uygun bir kulağının üzerinden hafifçe yana sarkıtmış ve eskisinden de çok eflatun renkli begonvil çiçekleri ile başını süslemişti. Üzerinde eskisi gibi beyaz şile bezi bir elbise vardı.
Eski bir güzeli tekrar görmenin sevincini yaşıyordum.
